Endurgerður Fallbyssuvagn frá WaterlooEndurgerður Fallbyssuvagn frá Waterloo
Heimild: Myndir fengið að láni frá: Mike Rowland and Son Master Wheelwrights and Coachbuilders á Facebook
Yfirlestur: yfirlestur.is
Skráði og Þýðing: Friðrik Kjartansson
Heimild: Myndir fengið að láni frá: Mike Rowland and Son Master Wheelwrights and Coachbuilders á Facebook
Yfirlestur: yfirlestur.is
Skráði og Þýðing: Friðrik Kjartansson
Í árdaga hest- dregina vagna og handvagna var öxulinn eingöngu úr harðvið helst Eik. Endar öxulsins eða nafið, var svipað og stál öxlar eru í dag, en að auki var það tekið niður að ofan og á ská niður í enda násins eins og mynd 6 sýnir.
Mynd 6.
Hér sést á teikningu hvernig harðviðs- öxullinn (líklega eik) er lagaður og er smurð dýrafeiti á efri hluta öxulsins.
Mynd 5
Hönnun harðviðar öxla!
Myndin sýnir ,,diskun“ á vagnhjólinu sem stendur nákvæmlega ljóðrétt á hlutanum sem er fyrir neðan náið, en fyrri ofan fer það yfir á gráðurnar sem það er diskað í upphafi.
Það er diskað til að fá meiri styrk í það yfirleitt og til að það beri meiri þunga. Þessi diskun er framkvæmd þegar járngjörðin (the tire) er hitaður og snöggkældur utan um það þá veldur úrtaka í holunum fyrir píláunum eða þá skásnið á enda pílárunum því að það fellur í þessa gráður eins og diskur; vegna þess að ,,veggir” holunar eða pílárarnir eru (skornir) hoggnir í þá gráðu sem óskað er eftir. Á mynd 5 má sjá hvernig það lítur út og er tekinn skái aftan úr píláranum í þessu tilviki. á enskur kallast það að ,,Disch” the wheel. Og ég leyfði mér að færa það yfir á Íslensku og kalla þetta að ,,diska” hjólið. Ég veit þetta er meira en um öxla en það er ekki hægt að skilja þarna á milli vegna þess að þetta er hannað svona í sömu andrá, gráðan á öxlinum og gráðan á pílárunum í hjólinu.
,,Diskun” var umdeild lengi og nýungar eins og ,,Patent” komu fram svo sem uppfinningin að járnflansinum ( The Sarven hub var t.d. ein gerðin kom fram 1857 ) sem klæddist utan um nafið og féll upp á píláranna svo sú styrking varð nóg og ekki þurfti lengur að ,,diska” hjólið. T.d. notuðu bílaframleiðendur þennan flans lengi fram eftir 20 öldinni. Smurt er með dýrafitu.
Heimildir: Carriage and Wagon axles bók, útgefin af Safn Ameríku
Þýðandi og skrásetning Friðrik Kjartansson
Próförk Þórhildur Daðadóttir
,,Diskun” var hætt smá saman þegar nýungar ,,Patent” (einkaleyfi) komu fram svo sem uppfinningin að járnflansinum ( The Sarven hub var t.d. ein gerðin kom fram 1857 ) sem klæddist utan um nafið og féll upp á píláranna svo sú styrking varð nóg og ekki þurfti lengur að ,,diska” hjólið eins mikið. T.d. notuðu bílaframleiðendur þennan flans lengi fram eftir 20 öldinni. Það er minnst á smurningu í enska textanum dýrafitu.
Heimildir: Carriage and Wagon axles bók, útgefin af Safn Ameríku
Þessi mynd held ég skýri þetta fyrirbæri vel. Sögnin að ,,Diska” Ný- yrði eða gætum við kallað þetta gamallt Ný- yrði?
Þýðandi og skrásetjari Friðrik Kjartansson
Próförk Þórhildur daðadóttir