Hestvagnar Damian Roland eru í Seville, Andalusíu á Spán. Þessi breytanlegi Pæton er í topp ástandi með ljósum/luktum. Takið eftir á tveimur seinustu myndunum að auka/bráðabrigðasæti kemur ef fellt er niður hluti af framhlífinni. Ekki minnst á smíða ár. Heimild: Myndir og texti fengin að láni af The Antique Carriage Collectors Club Facebook Þýðandi og skrásetjari: Friðrik Kjartansson
Viðeigandi nafn fyrir þennan vagn (buggy) sem er vel viðurkennd og notuð í hverju horni Suðursins. Sambrjótanlegt og reisanlegt húdd með handfangi staðsett í vagninum. Frábær þekking virkjuð af gamla skólanum. Bremsur ekki sjáanlegar. Vagninn byggður á körfu, stöngin milli öxlanna. Samsetningar að fullu járnstyrktar ásamt armhvílu, spangir, og svo framvegis. Kaupandi ræður hvort hann fær venjulega lokavinnu eða fína lokavinnu á vagninum.
Gimsteinninn er Eins og númer 1. nema með fellanlegum toppi og er kynntur til leiks sem meira fyrir augað. Bremsur ekki sjáanlegar. Vagninn er byggður á Körfu stöngin milli öxlanna. Gimsteinninn er með uppstigum úr járni og silfur skreytingar á hliðum og fleira. Þessi vagn er á þver fjöðrum, ekki hliðar fjöðrum sem lágu samsíða langhlið vagnanna. Varð svo ofan á í vagna hönnun síðar.
Smíðaður snemma á 20. öldinni. Fannst í vöruhúsi Marshall Fields og var uppgerður af Ernie Schwartz sem sýningarvagn á safn. Kistan aftan á getur verið fjarlægð til að halda virðingu við upprunann, hönnunina og raunveruleika þess tíma þegar vagninn var smíðaður. Undirskurðurinn (under cut) sést vel á myndinni undir Kúsksætinu. Heiti vagnsins á frummálinu: Studebaker extension-front Brougham Staðsettur Homer Glen, Illinois L, USA
Heimild: Myndir fengnar að láni frá Antique Carriage Facebook
Brougham vagnarnir urðu vinsælir víða um heim og margir vagnasmiðir og framleiðendur tóku þá upp á arma sína. Enda ákveðin framför þegar þeir komu fram fyrst í Bretlandi um 1838. Þaðan var fyrirmyndin fengin frá Frakklandi sem er eiginlegur uppruni þessarar gerðar. Viktoría Englandsdrottning fékk sér unninn Brougham handa sér. En þá til á safni Royal fjölskyldunnar.
Skrifað af Aleksa Vučković sem segir aðeins af sjáfum sér.
Ég er útgefinn höfundur yfir tíu sögulegra skáldsagna og er sérfræðingur í slavneskum málvísindum.
Ég fylgi ávallt ástríðu minni fyrir skrifum, sögu og bókmenntum og leitast við að skila spennandi og heillandi lestri sem snertir dularfyllstu viðfangsefni sögunnar.
Með margra ára reynslu sem rithöfundur tek ég víðtæka þekkingu mína á sögu, málvísindum og mannfræði og færi hana yfir á ritað form með góðum árangri.
Þessi frábærlega varðveitti 4.000 ára gamli vagn, aðeins úr eik, fannst neðanjarðar í þorpinu Lchashen nálægt Sevan-vatni í Armeníu. Eikarvagninn er meðal elstu vagna í heiminum.
Þegar fornleifafræðingar grafa upp forn svæði standa þeir oft uppi með leifar sem eru úr óforgengilegum hlutum.
Viður, leður, hold, klæði og öll lífræn efni finnast nánast aldrei þar sem þau rotna og hverfa í aldanna rás.
En ef réttu aðstæðurnar eru til staðar og jarðvegurinn hefur rétta efnasamsetningu geta jafnvel þessi lífrænu efni varðveist í mjög langan tíma.
Þökk sé þessu tókst sovéskum fornleifafræðingum að grafa upp Lchashen-vagninn, merkilega fornleif úr fornöld, sem veitir heillandi innsýn í tæknilegar framfarir og menningarlegar venjur frá fyrri tímum
Þessi ótrúlega vel varðveitti 4.000 ára gamli vagn úr eik er grafinn upp í þorpinu Lchashen nálægt Sevan-vatni í Armeníu. Þetta er elsti vagn í heimi sem vitað er um. Er vagninn til sýnis í sögusafni Armeníu í Yerevan. Þessi vagn var smíðaður af Lchashen-Metsamor Culture (aka Etiuni). Það er almennt talið að þeir hafi verið indóevrópskir og töluðu mjög líklega frumarmensku. „Timeline of the Development of the Horse“ skrifar Beverley Davis. Framhald undir næstu mynd.
Lchachsen-vagninn og vísbendingar um forna samgöngumáta
Vagninn, sem er frábærlega vel varðveittur, veitir okkur mikilvæga innsýn í hugvit og handverk skapara sinna.
Þessi forngripur varpar ekki aðeins ljósi á þróun samgöngumáta til forna heldur er hann einnig mikilvæg sönnun þegar kemur að því að skilja félags-, efnahags- og menningarlega þætti svæðisins á þeim tíma
Frumstæðir vagnar frá þessum tíma (2000 f.Kr.) hafa fundist í ágætu ásigkomulagi í Armeníu. Þetta eru elstu þekktu vagnar í heimi.“ Vagnarnir í Lchashen voru einnig í bók Stuart Piggott „Fyrsti flutningur á hjólum: frá Atlantshafsströndinni að Kaspíahafinu“. Elsta víngerðin, elstu leðurskórnir, elsta strápilsið, elsti mannsheilinn og elsti vagninn-þeir fundust allir í Armeníu.
Vagninn fannst árið 1956 við uppgröft á Lchashen-grafreitnum við bakka Sevanvatns í Armeníu.
Til að geta vökvað hið víðfeðma Ararat-sléttlendi í nágrenninu þurftu Sovétmenn að tæma hluta vatnsins, lækka yfirborð þess og afhjúpa þannig gríðarstóran sögulegan stað.
Þessi staður er ríkur af fornleifum og hefur gefið af sér fjölda gripa frá brons- og járnöld.
Grafreiturinn, með sínum víðfeðmu grafhaugum og haugfé, veitir heildstæða sýn á forna íbúa svæðisins sem líklega tilheyrðu Lchashen-Metsamor-menningunni.
Meðal mikilvægustu fundanna var Lchashen-vagninn, sem er frá 15.–14. öld f.Kr.
Þessi uppgötvun var afgerandi til að sýna fram á tæknilega getu fólksins sem bjó á þessu svæði á fyrri hluta járnaldar.
Vagninn er talinn vera undur fornrar verkfræði.
Hann er um það bil 2 metrar (6,5 fet) að lengd og er aðallega smíðaður úr eik, með bronsfestingum sem undirstrika málmsmíðakunnáttu smiðanna.
Grind vagnsins er gerð úr sterkum viðarbitum sem eru flókið tengdir saman til að veita styrk og endingu.
Hjólin, sem einnig eru úr viði, eru styrkt með bronshjólnöfum og -gjörðum, sem tryggir að þau þoli álag ferðalaga um ógreiðfært landslag.
Notkun brons, ekki aðeins í hagnýtum tilgangi heldur einnig fyrir skrautelement, bendir til mikillar handverkskunnáttu og skilnings á bæði fagurfræði og notagildi.
Ef litið er á biblíukortin er Armenía þar sem Edensgarðurinn var og Eden þar sem Adam og Eva voru sköpuð og þar af leiðandi er það fæðingarstaður mannkynsins. Í raun er Armenía þar sem mannkynið fæddist og endurfæðist svo…
Ferðast á ströndum Sevanvatns
Ítarlegar rannsóknir og skönnun benda til þess að hlutar vagnsins hafi verið með flóknum útskurði og skrautlegum þáttum.
Viðaryfirborðið var líklega skreytt með rúmfræðilegum mynstrum og dýramyndum, sem endurspegla listrænan smekk þess tíma og benda til þess að vagninn hafi verið gerður fyrir valdamikinn einstakling, líklega staðbundinn höfðingja.
Þessar skreytingar eru ekki aðeins til skrauts heldur þjóna þær einnig sem menningarlegir vísar og veita innsýn í táknræna og trúarlega trú fornra Armena.
Tilvist slíkrar ítarlegrar listar á hagnýtum hlut eins og vagni bendir til mikilvægis listar og táknmynda í daglegu lífi þeirra.
Uppgötvun Lchashen-vagnsins hefur mikilvægar afleiðingar fyrir skilning okkar á fornum samgöngum og viðskiptum.
Vagnar eins og þessi voru líklega notaðir í ýmsum tilgangi, þar á meðal til að flytja vörur, landbúnaðarafurðir og mögulega jafnvel fólk.
Tilvist svo þróaðs farartækis bendir til þess að á svæðinu hafi þróast net viðskiptaleiða sem auðveldaði skipti á vörum og hugmyndum.
Þetta gefur í skyn ákveðið stig félagslegs og efnahagslegs þroska og skipulags innan samfélagsins.
Auk þessa vagns fundust alls 12 vagnar á svæðinu í mismunandi ástandi varðveislu.
Hæfnin til að búa til endingargóð og nothæf farartæki hefði verið afar mikilvæg fyrir flutninga á vörum og fólki og þannig stuðlað að efnahagslegri og menningarlegri þróun svæðisins.
Notkun brons í hönnun vagnanna undirstrikar málmvinnslugetu samfélagsins og bendir til þess að það hafi haft aðgang að auðlindum og viðskiptanetum sem gerðu því kleift að nálgast og nýta þetta verðmæta efni og mikil færni í trésmíði segir okkur að það hafi kostað margar vinnustundir og mikla fyrirhöfn að smíða eitt slíkt farartæki.
Tíu stórmerkilegar fornmynjar sem fundist hafa í Armeníu!
Varðveitt undir botni Sevan-vatns
Þar sem vagninn fannst innan marka stórs greftrunarsvæðis er talið að hann hafi tilheyrt einstaklingi af hárri stöðu og verið grafinn með honum sem eitthvað til að nota í handanheiminum.
Þannig segir fundurinn okkur einnig eitthvað um greftrunartrú fólksins sem tilheyrði hinu forna Lchashen-Metsamor-menningarsamfélagi.
En án efa er þessi fundur ótrúlega mikilvægur til að hjálpa okkur að öðlast betri skilning á frumtímasögu Armeníu og fólksflutningum Indó-Evrópubúa, sem þessi forna menning tilheyrði líklega.
Enn fremur stuðla smíði vagnsins, skreytingar hans og samhengi innan Lchashen-grafreitsins að betri skilningi á fornum trúarbrögðum og hefðum, sem og tæknilegri getu fornrar menningar.
Höfum við efast um hæfileika sameiginlegra forfeðra okkar?
Heimildir: https://www.ancient-origins.net/ Frásögn Aleksa Vučković. Historic Photographs á Facebook og Phoenix Tour Armenia Facebook myndir og texti undir myndum.
Vinsælasti léttivagninn í Suðrinu. Mjög snyrtilegur og blíður. Alltaf skilað hreinum, glæsilegum og með færanlegu baki og hillu. Skottið stærra; saumað, röndótt eða mótað. Bremsur ekki sjáanlegar og vagninn byggður yfir körfu. Það kallast járnstöngin milli öxlanna.
Aðstöðuhús okkar eru í dag betri en nokkur önnur aðstaða í heiminum og stöðugar endurbætur. Mikið af vinnunni er gerð í vélum sem er spennandi með það fram yfir að vera nákvæmari sem getur ekki verið leikið eftir af handavinnu. Heildarframleiðsla okkar er ekki aðeins byggð á risastórum skala heldur búin frábæru kerfi, með verkaskiptingu sem aftur er skipt niður fyrir hvern og einn starfsmann sem sinnir aðeins einu verkefni í fyrir fram ákveðnu ferli, sem er nýtt kerfi sem gerir heildarframleiðsluna ódýrari og einfaldari.
Samt sem áður er annað atriði sem framkallar nákvæmari og ódýrari framleiðslu er varahlutaþjónustan; þar sem viðskiptavinurinn fær varahlutinn á innan við sólarhring og ef viðskiptavinurinn vill skyndilega topp á vagninn sem hann keypti topplausan sendum við slíkt samdægurs og hann mun passa frábærlega. Þetta fyrirkomulag er líka hugsað fyrir umboðsmenn okkar þar sem þeir geta alltaf skipt um topp, sæti, yfirbyggingu, bak eða næstum því hvaða hlut sem vera skal. Það eru alltaf til nokkrar gerðir á lager um land allt sem er ábyrgðinni til stuðnings.
Með þessum yfirburðum og mörgum öðrum (sem við getum ekki hætt að minnast á) þykjumst við öruggir með að meirihluti kaupanda gefi okkur góða sögu með öryggi um að enginn framleiðandi í landinu (USA), eða þá heldur í henni veröld, geti keppt við okkur um gæði okkar og stíl og verð.
Vöndum okkur við sendingar vöru ásamt tryggingum til viðskiptavinar. Við höfum komið á fót sendingaþjónustu í New York sjálfir, þar sem vara er ekki einungis keypt af okkur heldur er öllum varningi stýrt þaðan um öll Bandaríkin. Til að sjá smáatriði sjáið blaðsíður 66 og 142 í þessari bók.
Heimildir: G. & D. Cook & co’s Illustrated catalogue of carriages and special business advertiser útgefið 1860
Þessi gerð vagna er notaður í hverju landshorni þar sem léttavagnar (Buggies). Vagninn er rúmgóður og sterkur getur verið skilað til viðskiptavinar án sætisbaks (Lazy Back). Venjulega er alþjóðlegi vagninn seldur einfaldar gerðar en þjónustuvænn. Engar bremsur sjáanlegar og vagninn byggður ofaná Körfu, stöngin milli öxlanna. Þessi vagn er á þver fjöðrum, ekki hliðar fjöðrum sem lágu samsíða langhlið vagnanna. Varð vinsælt seinna. Vagnasmiðjan var staðsett í New Haven Connecticut USA
Landau var skapaður fyrir 1757 sem hægt var að neita þegar Landau var vagn sem hægt var að hafa opinn þegar óskað var.
Nákvæmlega hvenær Pæton var fyrst smíðaður get ég ekki vitað en eins og Landau, sem er ranglega ályktað að hafi verið smíðaður 1757, er minnst á 1747 í kvæði við enda þessa kafla.
Þetta kvæði var vinsælt meðal sérstaks hóps fólks en það sést best í kvæði/ljóði:,,The Pæton and the one Horse Chair”, sem var fyrst útgefið í fyrirmannaritinu,,Gentleman´s Magazine” desember 1759.
Heimild: Carriages and coaches: their history and their evolution, bls. 174
Réttast er að segja frá þeirri hliðstæðu af Berliner and Landau, tveir vagnar sem tóku nöfn bæjanna sem þeir voru fyrst smíðaðir í ungverska bænum Kotzee.
Eins skal það látið í ljós að Spánn, Ítalía og Frakkland hafa eignað sér uppfinninguna, sem er byggð á hversu líkir vagnarnir eru þeirra vögnum svo sem vagni sem þeir kalla Charettes.
Heimild: Carriages and coaches: their history and their evolution, bls. 62
Nútímaríkisvagnar (stage coache´s) halda öllum sínum fyrri glæsileika með lítið af gömlu og umfangsmiklu skrauti.
Eitt besta dæmið um þetta er ríkis- vagninn sem Landau smíðaði fyrir Edward konung og notaður var við krýningarathöfnina. Þetta stórkostlega dæmi vagnasmíðalistarinnar, segir Sir Walter Gibley, er yfir 18 fet á lengd (5,49 metrar).
Liturinn kallar fram ánægjulega tilfinningu.
Grænn er með óteljandi blæbrigði, með uppruna gulllitar ólífu og fer smá dökknandi þangað til liturinn greinist varla frá svörtu. Eplagrænn, grasgrænn, sjávargrænn né heldur uppruna í grænan bláan getur verið notaður í vagnamálningu með góðum árangri.
Í sumum tegundum af ljósri vagnmálningu nást fram áhrif af sumri með því að herma ýmis grös.
Heimild: Carriages and coaches: their history and their evolution, bls. 259
Takið eftir að þessi vagn er með 8 fjaðrir!
ÁÁ krýningarhátíð drottningar 1838 gátu Lundúnabúar notað tækifærið til að bera augum skrautvagna sem fóru um Birdcage Walk-strætið.
Flestir þessara skrautvagna tilheyrðu sendiherrum ýmissa þjóða. Einn þessara vagna sem olli mestum æsingi var Marshall Soult, smíðaður í Frakklandi aðeins fyrir konungsfjölskylduna.
Thrupp lýsir vagninum: Yfirbygging var með glugga efst, með elegant silfurskreyttri þakbrún. Það voru fjórir lampar með stórri kórónu á topplampa, við hvert horn yfirbyggingarinnar nálægt hornunum efst.
Liturinn var elskulega blár, eins og kallað er Adelaid blue.
Bridges Adams hafði skemmtilega sýn á liti. Hann hafði sínar eigin hugmyndir um bestu liti á vagna. „Fyrir bjarta sumardaga“ segir hann að strá eða sulphur gulur sé frábærasti og fallegasti liturinn en fyrir þokukennt haustið er djúpur appelsínugulur bestur.
Heimildir: Carriages and coaches: their history and their evolution bls. 258
Þýddi og skráði: Friðrik Kjartansson og erlendur.is (Miðeind)
Ameríska Vestrið, Sýn úr vestrinu Texas 1909. Chuck Wagon eða Eldhúsvagn á íslensku. Dæmigerður Chuck Wagon. Frá Erwin Evans Smith ásamt J. Paul Getty Safnið.
Hestvagn fyrirmenna Stóra Bretlands nítjándu aldar
Snemma á þessari öld (1800) voru Fjórir í hönd (sem voru ekki stimplaðir með ,,Gildi” í vagnasmíði (amatörar) með vinsælasta vagninn, Barouche Landau. Fjögra hjóla hestvagn með niðurfellanlegt húdd toppur/blæja yfir helming vagnsins. Sæti framarlega fyrir Kúskinn ásamt sætum fyrir farþega sem sitja gegn hvor öðrum, var algengt á 19 öldinni sem vagn ,,fyrirmenna”. Bremsur ekki sjáanlegar. Kúsksætið var hátt uppi og tvö sæti fyrir þjóna neðar. Prins Regent í Brighton notaði t.d. svona vagn.
Heimild: Carriage & coaches: theyr history & their evolution úgefin 1912 Tók saman og þýddi textan: Friðrik Kjartansson
Topp ástand Nýmálaður og bólstraður. Er með skiptisæti/bráðabrygðasæti. Lampar og yfirbreiðsla innifalin verð $5500. Ef við horfum vel sjáum við ,,Undirskurð” (cut under) undir Kúsksætinu sem hleypir framhjólunum undir vagninn við krappar beygjur. Staðsett í Scottsville, New York
Heimild: Mynd fengin að láni frá Carriages for sale and wanted north America only FacebookEkki er minnst á smíðaár eða aldur.
Þessi Brougham hestvagn er á hinu dásamlega safni Misdee Wrigley Miller. Þetta er lestarstöðvar Brougham, Brewster & Co., New York. Árið 1901 var byggður fyrir J.H. Moore og langafi Misdees, William Wrigley yngri, eignaðist hann. Fjölskyldan notaði þennan vagn til að sækja gesti á lestarstöðina og setti farangurinn á þakið.
The American Saddlebred Museum vefsíða. Heimild: Myndin fengin að láni frá: Kathleen Haak sem tók myndina.
EndurbyggðurStudibaker Wagon smíðaður 1860 eða á þeim áratug. Staðsettur í Tyler Texas Til sölu: 14.000 $. Ágæt myndaröð af endurbyggingu vagnsins hér fyrir neðan.Splitti með kýlpinna svolítið sérstakt og einfalt skinna á bak við til að taka nuddið!Hönnunin á pallinum er svolítið frábrugðin því sem sést venjulega á USA Wagon. Fyrirmyndin gæti verið Enskir Waggons? (Með 2 G) Grindin töppuð saman svo eru hæðar stykkin í skjólborðum öflug og boltaðar í gegn til að gera allar breytingar vegna notkunar auðveldari.TrúlegaSeed olía borin á vagninn.
Heimild: Myndir fengnar að láni af Draft teams and equipment Facebook
Önnur nýjungin var að kúsksætið var hliðarsett! Til heiðurs hennar hátignar, á afmælisdegi hennar, var kynntur nýr leiguvagn, 23. apríl 1823. Hr. Davies, sem hafði hannað Pæton-vagninn, smíðaði 12 þannig vagna sem voru kynntir þennan dag í apríl. Þessir leiguvagnar voru byggðir fyrir tvo farþega en kúskurinn var staðsettur til hliðar. Með vagninum var fargjaldsskráin svo hættan væri minni á að farþegarnir væru látnir greiða rangt verð. Farareyrir var þriðjungi minni en hjá Hackey-leiguvögnunum. Kom hugmyndin að gulu leigubílunum í New York þaðan þarna?
Nýju vagnarnir voru gulir að lit með einn einkar sérstakan stíl sem íbúar voru mjög hissa á. Eins og áður sagði var kúskurinn til hliðar við yfirbygginguna og utan við húddið. Með þessu var meiri möguleiki á að farþegarnir nytu þess að vera ótruflaðir og einangrun þeirra væri tryggð; sérstaklega ef tjöldin að framan voru dregin fyrir. Yfirbyggingin líktist helst líkkistu sem stóð upp í endann og fékk þannig viðurnefnið Líkkistuvagninn (coffin-cab) og var ýmislegt skemmtilegt sem gárungarnir létu frá sér fara í bundnu máli og texta ásamt frásögnum sér og öðrum til skemmtunar.
Heimild: Carriage & coaches: their history & their evolution bls 245-6 útgefin 1912.
Gamall gothneskur útfararvagn fannst óvænt í Dresten í Þýskalandi. Sagður frá 1800. Ekki nákvæmari upplýsingar né lýsing. Heimild: Mynd fengin að láni frá hópnum Everything around the World á Facebook. Mynd: Virðulegur eigandi DM.Þýðing og skrásetning Friðrik Kjartansson Yfirlestur: malfridur.is
Hjálpumst að við að varðveita upplýsingar um vinnubrögð, hluti og frásagnir!
Setrið er byggt upp af áhugamanni sem setur þá fjármuni í það sem þarf hverju sinni með það að hugsun að vekja áhuga fyrir hestvagnasögunni svo sem minnist falli í gleymsku.
Þá tengist setrið heimssögunni með þessari vefsíðu,hvort sem sögurnar eru litlar eða stórar.
Þetta er saga sem segja þarf hér á Íslandi vegna þess að okkur er holt og skylt að horfa til uppruna þeirra yfirgengilegu þæginda sem við búum við í dag.
Framlög geta líka verið í formi frásagna ýmiss konar af hestvögnum hérlendis eða erlendis. Styrktar aðilar geta að þeirra ósk, verið auglýstir sem slíkir hér á vefnum. Sama gildir um fyrirtæki.
Romani með vagninn, ljósmyndað í Rheinland í Þýskalandi árið 1935. Myndataka:Bundesarchiv, Bild 183-J0525-0500-003/CC-BY-SA, sem dreift er samkvæmt leyfi frá skapandi nefndum (e. Creative Commons license) (Þýska alríkisskjalasafnið).
Rómafólkið er þjóð meðal þjóða sem hefur flust um Evrópu í þúsund ár.
Róma-menningin býr yfir ríkri munnlegri hefð, með áherslu á fjölskylduna. Rómaveldi er oft haft sem framandi og undarlegt og hefur sætt mismunun og ofsóknum í aldanna rás.
Í dag eru þau ein stærsta þjóðarbrot í Evrópu — um 12 milljónir til 15 milljónir manna, samkvæmt UNICEF, en 70 prósent þeirra búa í Austur-Evrópu.Um milljón Roma býr í Bandaríkjunum samkvæmt Time.
Rómafólkið er samheiti sem Róman einstaklingar nota til að lýsa sjálfum sér. Það merkir „fólk“. Samkvæmt stuðnings hópi Róma (e. Roma Support Group).
Samtök sem Rómafólk hefur stofnað til að efla vitund um róman hefðir og menningu.Þeir eru einnig þekktir sem Rom eða Roman.
Samkvæmt Open Society Foundations eru sumir aðrir hópar sem teljast til þjóðflokksins.
Róman fólkið á Englandi kvíslast frá Króatíu, Kalé frá Wales og Finnlandi, Róman frá Tyrklandi og Domari frá Palestínu og Egyptalandi. Ferðalangar Írlands eru ekki Rómanar að siðferði en þeir eru oft taldir hluti af hópnum.
Róman er einnig stundum kölluð Sígaunar.Sumir sjá það sem niðrandi orð, holdgervingur frá þeim tíma sem talið var að þetta fólk kæmi frá Egyptalandi.
Nú er talið að Róma-fólkið hafi flust til Evrópu frá Indlandi fyrir um 1.500 árum. Í rannsókn sem birt var árið 2012 í tímaritinu PLoS ONE var komist að þeirri niðurstöðu að rómastofnar hafa háa tíðni á tilteknum Y-litningi og DNA-hvötum sem finnast aðeins í stofnum frá Suður-Asíu.
Rómanska þjóðin sætti misrétti vegna dökkrar húðar og var eitt sinn hneppt í ánauð af Evrópubúum.
Árið 1554 samþykkti enska þingið lög sem gerðu það að verkum að vera sígauni væri refsivert með dauðarefsingu samkvæmt RSG.
Rómanfólk hefur verið sýnd sem lævísir, dularfullir utangarðsmenn sem segja frá högum og laumufé áður en haldið er til næsta bæjar.Reyndar er hugtakið “gypped” líklega skammstöfun á sígauna sem merkir slyngur, óprúttinn einstaklingur samkvæmt NPR. ( Yfirlestur.is ráðleggur að nota Romanfólk ).
Til að komast af var Roma-liðið stöðugt á ferðinni. Þeir hafa getið sér orð fyrir nafntogaðan lífsstíl og afar móðgandi menningu.
Vegna útigangsstöðu og farandstöðu stunduðu fáir nám og læsi var ekki almennt.
Margt af því sem vitað er um menninguna kemur í gegnum sögur sem sagðar eru af söngvurum og munnmælasögur.
Auk gyðinga, samkynhneigðra og annarra hópa beindu nasistar sjónum sínum að Rómaveldi í síðari heimsstyrjöldinni.
Þýska orðið yfir sígauna, Zigeuner, var leitt af grískri rót sem þýddi „ósnertanleg“ og samkvæmt því þótti hópurinn „óæðri af kynþáttauppruna“.
Romanfólkið var upprætt og sent í búðir til að nota sem þræla eða til að vera drepið.
Á þessum tíma fékk dr. Josef Mengele einnig leyfi til að gera tilraunir með tvíbura og dverga úr roman-samfélaginu.
Samkvæmt Minjasafni Bandaríkjanna um helförina drápu nasistar tugi þúsunda Rómana á landsvæðum Sovétríkjanna og Serbíu sem eru hernumin af Þjóðverjum.
Þúsundir Rómana til viðbótar voru drepnar í fangabúðunum Auschwitz-Birkenau, Sobibor, Belzec, Chelmno og Treblinka.Einnig voru búðir sem heita Zigeunerlager og voru einungis ætlaðar Rómafólki.
Talið er að allt að 220.000 Róma hafi látist í Helförinni.
Róman menning
Staðalmyndir og fordómar hafa í aldaraðir haft neikvæð áhrif á skilning á Rómamenningu, samkvæmt rómaverkefninu.
Rómafólkið er dreifð þjóð til margra svæða og hefur samspil þjóðlegrar menningar og íbúanna í kring haft áhrif á menningu þeirra. Engu að síður eru sérstæðir og sérstakir þættir róma-menningar.
Engu að síður eru sérstæðir og sérstakir þættir róma-menningar.
Andleg viðhorf
Rómanar fylgir ekki eigin trú,heldur taka þeir oft upp ríkjandi trúarbrögð landsins þar sem þeir búa, samkvæmt Open Society, og lýsa sjálfum sér sem „mörgum stjörnum sem eru dreifðar í augsýn Guðs.
“Sumir hópar Rómana eru kaþólskir, múslímar, hvítasunnumenn, mótmælendur, anglíkanar ( óþekkt orð ) eða baptistar.
Rómanar búa við flóknar reglur sem stýra hlutum eins og hreinleika, hreinleika, virðingu, heiðri og réttlæti.
Þessar reglur eru nefndar það sem er „Rromano“. Rromano merkir að hegða sér með reisn og virðingu sem Róma-manneskja, samkvæmt Open Society.
“Rromanipé er það sem Róman nefnir heimsmynd sína.
Tungumál
Þó að hópar Rómana séu fjölbreyttir tala þeir allir eitt og sama tungumálið, sem nefnist Rromanës.
Rromanës á rætur í sanskrítískum málum og er skyld hindí, punjab, úrdú og Bengal samkvæmt RSG.
Enskir mælendur hafa fengið sum rómuð orð að láni, þar á meðal „pal“ (bróðir) og „lollipop“ (úr lolo-phabai-kossum, rautt epli á priki).
Stigveldi
Venjan er að allt frá 10 til nokkra hundruða af hópum stórfjölskyldna myndi bönd eða hópa, sem ferðast saman í hjólhýsum.
Smærri bandalög, sem kallast Vitsas, eru mynduð innan hópanna og samanstanda af fjölskyldum sem eru leiddar saman með sameiginlegum uppruna.
Roman móðir og börn
Hver hópur er leidd af formanneskju, sem er kosið til lífstíðar.
Þessi einstaklingur er höfðingi þeirra. Forstöðukonan í hópnum, sem nefnist phuri dai, gætir velferðar kvenna og barna hópsins.
Í sumum hópum leysa öldungarnir úr ágreiningi og fara með refsingar, sem byggjast á hugtakinu heiður. Refsing getur þýtt mannorðsmissi og í versta falli brottvísun úr samfélaginu, samkvæmt RSG.
Fjölskyldugerð
Rómanar leggur mikið upp úr nánum fjölskyldutengslum, samkvæmt Rroma-stofnuninni:
“Rromafnfólk hafði aldrei land, ekki konungsríki eða lýðveldi, þ.e.a.s. hafði aldrei stjórnvald sem framfylgdi lögum eða úrskurðum.
Fyrir Roma er grunneining „eining“ mynduð af ættinni og ætterni.“
Bandalög fela yfirleitt í sér að stórfjölskyldan búi saman.
Í dæmigerðri heimiliseiningu getur verið höfuð fjölskyldunnar og eiginkona hans, giftir synir þeirra og tengdadætur ásamt börnum þeirra og ógift ung börn og fullorðin börn.
Romani giftist að jafnaði ung — oft á táningsaldri —og mörg hjónabönd eru skipulögð.
Brúðkaup eru að jafnaði mjög vel útfærð þar sem um er að ræða mjög stóran og litríkan kjól fyrir brúðina og hinar fjölmörgu viðstaddar hennar.
Þó að á tilhugalífsskeiðinu séu stúlkur hvattar til að klæða sig ögrandi er kynlíf eitthvað sem ekki er stundað fyrr en eftir giftingu, samkvæmt The Learning Channel.
Sumir hópar hafa lýst því yfir að engin stúlka undir 16 ára aldri og enginn drengur undir 17 ára aldri verði gift samkvæmt BBC.
Gestrisni
Yfirleitt er Róman fólk hrifið af sjónhverfingum.
Rómantísk menning leggur áherslu á að sýna auð og velmegun, samkvæmt róma-verkefninu.
Konur í Róm eru gjarnan með gullskartgripi og höfuðföt skreytt mynt.
Á heimilum verða oft sýningar á trúarlegum táknmyndum, með ferskum blómum og gull- og silfurskrauti.Þessir sýningargripir eru taldir heiðvirðir og til góðs.
Einnig þykir það heiður að deila árangri sínum og munu veitendur sýna gestrisni með því að bjóða upp á mat og gjafir.
Líta má á örlæti sem fjárfestingu í tengslaneti félagslegra tengsla sem fjölskylda getur þurft að reiða sig á þegar á bjátar.
Roman fólk í dag
Á meðan enn eru ferðabönd nota flestir bíla og húsbíla til að flytja á milli staða frekar en hesta og vagna fortíðarinnar.
Í dag hafa flestir Rómabúar komið sér fyrir í húsum og íbúðum og eru ekki auðgreinanlegir.
Vegna áframhaldandi mismununar viðurkenna margir ekki rætur sínar opinberlega og opinbera sig einungis fyrir öðrum Rómverjum.
Meðan ekki er til staðar efnislegt land sem tengist róman-fólkinu var Alþjóða-rómasambandið formlega stofnað árið 1977.
Árið 2000 lýsti 5. heimsþing Rómverja árið 2000 Rómantíka opinberlega þjóð utan landsteinanna.
Á áratugnum sem Róman fólkið var felld inn í skuldbindingu. Skuldbundu tólf Evrópulönd sig til að uppræta mismunun gegn Róman fólki.
( 2005-2015 ). Átakið beindist að menntun, atvinnumálum, heilbrigðismálum og húsnæðismálum, auk kjarna mála er varða fátækt, mismunun og samþættingu kynja- og jafnréttissjónarmiða.
Samkvæmt upplýsingum frá yfirvöldum í Rússlandi, þrátt fyrir frumkvæðið, er Roma þó áfram beitt víðtækri mismunun.
Samkvæmt skýrslu mannréttindastjóra Evrópuráðsins er skammarlega lítið um framkvæmd varðandi mannréttindi Róma… Í mörgum löndum er hatursorðræða, áreitni og ofbeldi gegn Rómafólki á boðstólum.
boðstólum.
8. apríl er alþjóðlegur dagur Róma, dagur til að vekja athygli á málefnum Rómasamfélagsins og halda upp á Róma-menninguna.
Frekari skýrslugjöf Tim Sharp, ritstjóra tilvísunarritsins.
1800 ára gamall Þrakíuvagn með beinagrindum af hestum fannst í Karanovo í Búlgaríu.
1800 ára gamall Þrakíuvagn með beinagrindum af hestum fannst í Karanovo í Búlgaríu, fornminjafræðilegt sambýli þorpsins Karanovo.
Hópur fornleifafræðinga undir forystu Veselin Ignatov, Istoricheskis massans Nova Zagora, sem er safn í Búlgaríu, uppgötvaði 1.800 ára gamlan hestvagn árið 2008.
Vagninn var þakinn bronsi og hafði verið skreyttur með atriðum úr þarakískri goðafræði sem nú er erfitt að sjá.
Óvíst er um nákvæman aldur en vagninn getur verið nær 1.800 ára.
Vagninn er á fjórum stórum hjólum, 1,2 metrar í þvermál, skreyttur ríkulega með silfurhúðuðum smámyndum af Eros og goðsagnaverum á ferðinni.
Beinagrindur af tveimur hestum og hundi fundust við hliðina á vagninum.
Sagan á bak við 1800 ára gamlan Þrakaríuhestvagninn
Eftir Owen Jarus, útgefin 13. október 2017
Myndin af fornum Þrakíuvagni við hlið beina tveggja hesta og hunds hefur skjótt risið upp á topp Reddit í dag, 13. október, og er meira en 65.000 manns líkað við söguna.
En hvað er svona spennandi við uppgötvunina og hver var grafinn innan vagnsins?
Hópur fornleifafræðinga undir forystu Veselin Ignatov, Istoricheskis massans Nova Zagora, sem er safn í Búlgaríu, uppgötvaði 1.800 ára gamlan trévagn árið 2008.
Frönsk greftrun. Mynd fengin að láni á Wikipedia.
Hann var þakinn bronsi og hafði verið skreyttur með atriðum úr Þrakíugoðafræði sem nú er erfitt að sjá. Óvíst er um nákvæman aldur hennar og hún getur verið nær 1.800 ára.
Árið 2009 fundu Ignatov og teymi hans einnig múrsteinsgrafhýsi, sem í eru leifar manns sem var klæddur í, að því er virðist, brynju, nálægt vagninum.
Maðurinn var grafinn með nokkrum hlutum, þar á meðal gullpeningum, gullhringjum og silfurbikar sem sýnir mynd af gríska guðinum Eros (ígildi Rómverja var Cupid).
Vagnagrafir eru grafhýsi þar sem hinum látna var komið fyrir ásamt vagni sínum, yfirleitt með hestum og öðrum eigum. Þegar einstaklingur er grafinn með hesti sínum (án vagns) er það kallað hestagröf. Mynd fengin að láni á Wikipedia.
Hann hefði verið aðalsmaður eða hugsanlega jafnvel höfðingi sem bjó í Þrændalögum til forna, í því sem nú er Búlgaría. (Í myndum: Chariot Burial) á bronsöld
Algengt er að slíkar vagnagrafir séu í Búlgaríu.
Sú venja að aðalsmenn séu grafnir nálægt vögnum virðist hafa hafist í Búlgaríu fyrir um 2.500 árum, skrifaði Ignatov í grein sem birtist árið 2007 í tímaritinu Archaeologia Bulgarica.
Hann tók fram að iðkunin væri sérstaklega vinsæl á tímum Rómaveldis sem stóð yfir frá því fyrir hartnær 1.500 til 2.100 árum.
Þótt íbúar sumra annarra héraða Rómaveldis hafi einnig stundum grafið aðalsmenn sína nærri stríðsvögnum var þessi háttur langvinsælastur og langvinnastur í Þrakíu,“ skrifaði Ignatov í tímaritsgreinina.
Í öllum tilvikum tákna vagnarnir orðstír, völd og vald,“ skrifaði Ignatov og tók fram að vagnarnir væru líklega ætlaðir til notkunar fyrir hinn látna í framhaldinu.
Þegar vagninn var grafinn hefðu hrossin sem drógu vagninn líklega verið drepin.
Dýrafórnir, s.s. svín, hundar, kindur og hjartardýr, hefðu verið færðar guðunum, ásamt fóðurgjöfum (s.s. víni), skrifaði Ignatov.
Skreyting í grafhýsinu sýnir tvo til þrjá hesta, Drómeta og vagna
Stundum voru vagnarnir sjálfir teknir í sundur eða brotnir í sundur áður en þeir voru grafnir, skrifaði Ignatov.
Þar sem vagnar eru algengir í Búlgaríu og stundum með verðmæta hluti með reyna landtökumenn að finna þá og selja á svörtum markaði, að því er Ignatov tekur fram.
Þetta þýðir að fornleifafræðingar í Búlgaríu keppast oft við að uppgötva og grafa upp vagna áður en þeir finna þá og ræna þá.
Þar sem fornleifafræðingarnir grófu upp þessi farartæki áður en þjófar komu að þeim er hægt að sýna gersemarnar opinberlega á safni og myndum sem sýna vagnförina er miðlað opinberlega á Reddit og öðrum samfélagsmiðlum.
Heimild: Frumgrein á Live Science. Þýðandi og samantekt: Friðrik Kjartansson Yfirlestur: malfridur.is
Fyrir 162 árum var Ute Pass Colorado slóð sem Ute Indians fóru til að veiða og ferðast milli vetrar- og sumarbúða sinna.Það varð síðar að vagnslóð sem flutti birgðir til gullskráðra strauma og náma.Þessi mynd náðist um 1860, þegar námuverkamennirnir héldu inn á gullsvæðin voru þekktir sem 59’ers, með Pikes Peak Gullæðinu sem hófst 1859.árgangur #vintagehunter #veiðiskapur #veiðisaga #vagnasaga
Framleiddur af Thomas Stell, vagna og yfirbyggingasmið 1909!
Niðurfelldur öxull til að hleðsluhæðin verði minni en ella og fjaðrirnar ofarlega á yfirbyggingunni líka. Takið kannski eftir hversu sterklegar fjaðrirnar eru, mörg fjaðrablöð. Verð £1910 Bremsur aftan við hjól sem er ekki hefðbundið.
Framleiddur af Thomas Stell, vagna og yfirbyggingasmið 1909!
Verð £ 1100 Stærð yfirbyggingar 121,92 cm eða 4 fet Breidd 79,248 cm eða 2 fet og 6 tommur Hæð 79,248 cm eða 2 fet og 6 tommur. Bremsur eru ekki sjáanlegar. Þessi vagn er handvagn dreginn af manni.