Tag: kona

Coupé Vín 1741-1742Coupé Vín 1741-1742

FrikkiFrikki 0 Comments

Skreyttur með gylltum tréskurði

Elísabet Petrovna keisaraynja. Koparmynd úr bókinni „Ítarleg lýsing… á hinni helgu krýningu Elísabetar Petrovnu“ Sankti Pétursborg, 1744.

Þessi fíni gyllti vagn af upprunninni í Vín er sannarlega meistaraverk í listaarfleið heimsins.

Tæknilegar útfærslur hans og listræn meðhöndlun eru einkennandi fyrir hátíðarvagna frá fimmta áratug 18. aldar.

Vagninn er tveggja sæta.

Yfirbyggingin mjókkar niður á við og neðri hluti afturhliðarinnar sveigist á fallegan hátt.

Það eru þrír gluggar á framan- og hliðum.

Gluggarnir og efri helmingur hurðanna með myndskreyttu efri hlutanum innihalda rúðugler.

Vagninn hefur fallegar útlínur. Hann er skreyttur með gylltum tréskurði í hinum óviðjafnanlega Rókókó-stíl.

Coupé Smíðaður í Vín, 1741-1742.
Hlynur, flauel, brons, járn, tréskurður og gyllingar á gifsi. Vagninn tilheyrði Elísabetu Petrovna keisaraynju, dóttur Péturs mikla. 1768 var það flutt frá Sankti Pétursborg til vagnaskemmu Kremlhallarinnar í Moskvu og síðan til vagnaskýlisins. Vopnabúrið fékk það frá vagnaskýlinu í Moskvu 1834.

Hin órólega og fremur ríkulega útskornu нерфе (gúmíi) gefur yfirbyggingunni sérstakt yfirbragð fágunar og inniheldur nokkrar fíngerðar útskornar skreytingar og flóknar djúpskornar myndir sem stundum innihalda skúlptúra í heild sinni.

Útskorin hurð Coupé. Vín, 1741-1742.

Laufmótíf, skrýtnar skrollur (skrolls) og undarlega sveigðar skeljar blandast vel við höggmyndirnar í formi leikandi engla og hálfnakinna karlkyns- og kvenkynstáknmynda. Hinar myndirnar sýna mótíf úr klassískri goðafræði, táknrænar fígúrur og sögulega atburði fortíðarinnar.

Útskurðurinn þekur alla framhlið undirvagnsins óháð gerð hans.

Þéttar raðir af „uppstígandi“ hringsnúnum skrautrollum vefjast um grindina og öxulliðinn.

Útskurður á framhluta yfirbyggingarinnar Coupé. Vín, 1741-1742.

Táknrænu fígúrurnar í laufmynstrinu hafa göfugt, þótt nokkuð stíft, fágað form og hreinleika í línum. Útskurðarskreytingin á bakhlið undirvagnsins byggir á algjörum skorti á beinum línum í uppbyggingu sinni.

Stóru skrautskriftirnar og englarnir eru frjálslega raðað um alla grindina. Hjól vagnsins eru máluð græn og þakin gylltu upphleyptu skrauti. Mikilvægur þáttur í listrænu útliti vagnsins er bronsskrautið.

Þykkar gylltar og vel útskornar prófílplötur sem hylja fjaðrirnar, og skreyttu vasarnir og naglarnir með kringlóttum mynstruðum höfðum á þakinu.

Vagn keisaraynjunnar Elísabetar Petrovna. Koparmynd eftir I. Sokolov úr bókinni „Ítarleg lýsing… á hinni helgu krýningu Elísabetar Petrovna“. Sankti Pétursborg, 1744.

Nauðsynleg smáatriði, eins og beislið og sylgjurnar og handföngin sem eru mótuð eins og rokókóskraut eða fléttuð með raunverulegum greinum, eru einnig úr gylltum bronsi.

Litasamsetning vagnsins fellur vel að græna flauelinu inni í yfirbyggingunni og á skjaldarmerkinu.

Hið að nokkru óhóflegi skraut og auðgi skreytiformanna, sem venjulega finnast ekki í verkum vagnasmiða frá Vín frá þessu tímabili, má skýra með þeirri staðreynd að vagninn var pantaður fyrir krýningu Elizavetu Petrovnu. 1744 gerði listamaðurinn Grigory Kachalov stungumynd „Keisaraynja kemur inn í Kreml fyrir krýningu“ sem staðfesti að Copé-vagninn hefði tekið þátt í krýningarskrúðgöngunni.

Heimild: https://www.kreml.ru/

Þýðing: Friðrik Kjartansson og erlendur.is

Skráning: Friðrik Kjartansson

Yfirlestur: malfridur.is

Lesa áfram ...Lesa áfram ...

Garðvagn Keisaraynjunnar Önna LoannovuGarðvagn Keisaraynjunnar Önna Loannovu

FrikkiFrikki 0 Comments
Portrett af Önnu Ioannovnu keisaraynju. Sankti Pétursborg, 1913. House of Fabergé, meistari H. Wigström, listamaður Zuev Vasily Ivanovich. Gull, silfur, brilliant, rósslípnir demöntar, purpurine, stál, gler, túrkís, bergkristall, bein, vatnslitur, glerung. Steypa, glerung, vatnslitir, elting, leturgröftur, guilloché, bláun, gylling. Gjöf Nikulásar II keisara til Alexöndru Fyodorovnu keisaraynju um páskana 1913.

Tveggja sæta opinn vagninn fyrir Önnu Loannovnu keisaraynju síðan 1730 í Rússlandi.

Samsetningin, innréttingar og samanburðargreiningar á svipuðum vögnum staðfestir þessa tímagreiningu.

Tilheyrði Önnu Ioannovna keisaraynju. 1797 var það flutt frá Sankti Pétursborg til Moskvu-hestvagnagarðsins og keypt af vopnageymslu (Moscow Coach Yard) 1834.

Það er ómögulegt að segja með vissu hvar vagninn var smíðaður.

Verkstæðin á þeim tíma voru til staðar bæði í Sankti, Pétursborg og Moskvu.

Hins vegar sanna skjölin að á árunum 1728-1732 höfðu bestu vagnsmíðameistararnir yfirgefið Sankti Pétursborg og fluttu í kjölfarið keisaraembættið til Moskvu eða annarra höfuðborga Evrópu.

Á sama tíma héldu verkstæðin í Kreml í Moskvu áfram virku starfi sínu.

Á birgðaskrá frá 1770 yfir reiðtygi og hestvagna sem varðveitt er í vagnagarðinum í Kreml er minnst á garðvagninn sem hafði verið yfirfarinn hér snemma á 18.öld sem „fyrirmynd að nýjum svipuðum útbúnaði“.

Samkvæmt þessu og öðrum gögnum frá hallarhesthúsum kanslara, var þessi vagn líklega smíðaður af meisturum Kreml í Moskvu.

Vagninn er opinn fyrir tvo, ekki lokaður né með hurðum.

Farartækið geislar af Barokkoeinkennum og er glæsilegt. Yfirbyggingin er með fínum bogalímum að ofan ásamt neðri hluta yfirbyggingarinnar.

Innréttingin er úr gullhúðuðum og sniðnum bylgjuskífum, útskornum léttarskeljum, laufblöðum og einnig málverki.

Á úthliðunum er merki rússneska ríkisins og kvenfígúra í ramma af bókrollum og kertum á grænum bakgrunni. Af táknmyndinni að dæma er myndin Anna keisaraynja.

Sjá má tilraun í málverkinu til að miðla líkingu við fyrirmyndina. Andlitsmyndir fóru að birtast í vagnasmíði á fyrsta fjórðungi 18. aldar.

Vagninn er ekkert sérstaklega íburðarmikill og innréttingin ekki mjög glæsileg. Þessi dálítið óvenjulega meðferð á umgjörð keisaraveldis skýrist líklega af því að farartækið var aðeins notað til að rúnta um hallargarðinn.

Þetta kemur aftur á móti líka fram í byggingu vagnsins. Hann er lítill og með efnismiklum og breiðum hjólum til að spilla ekki og sökkva í stíga hallargarðsins.

Málverk á hlið yfirbyggingarinnar. Portrett af Önnu Ioannovna (?) Garðs opinn vagn. Moskvu, 1725-1730.

Útfærsla skreytingarinnar kunni að hafa verið ákveðin af þeim sem sá um vagninn.Skjöl í vopnabúrinu staðfesta að vagninn hafi verið gerður fyrir Önnu keisaraynju í Moskvu.

Bólstrunin var endurnýjuð ekki löngu síðar en 1740. Áklæði af grænu ullarefni var skipt út fyrir daufari lit af rauðleitu flaueli.

Þetta er einnig staðfest af eftirlifandi bútum af græna áklæðinu. Vagninn var endurbyggður 1994. Hann hefur nú fengið sína upprunalegu mynd enn og aftur með áherslu á fágun.

Heimild: Moscow Kremlin Museums: – GARDEN OPEN CARRIAGE

Þýddi og skráði: Friðrik Kjartansson

Yfirlestur: malfridur.is

Lesa áfram ...Lesa áfram ...

Póstvagnar í Norður AmeríkuPóstvagnar í Norður Ameríku

FrikkiFrikki 0 Comments

Hulin goðsagnakenndum sögubrotum!

Fólksflutningar á 19 öld. Póstvagn á leið. Heimild: “Echoes From The Past” Facebook
Póstvagn nálgast tollskýlið í Bear Creek á námuveginum-Silverton, Colorado sirka á áratugnum 1890
Heimild: Old American Photos á Facebook.
Nálægt 1900. Wyoming. Ferðast yfir landið og fjöll og firnindi hafa verið lítið ævintýri miðað við okkar daga.
Níu manns gátu troðið sér inn í vagninn og þeir sem af gengu fór upp á þak og ferðuðust þar. Í þessu
tilviki þurfti fólk að láta sér koma linda í 22 daga með stuttum stoppum til að næra sig og skipta út
þreyttum dráttarhestum ásamt úr sér gengnum búnaði. Vagninn var smíðaður af Wells Fargo sést á 3 listum á bogadreginni framhlið vagnsins.
Alþjóðleg Vega -hestvagna skjalasöfn
Höfundur: Hughes Legrad.
Blaðamynd tekin úr úrklippubók J.H. Hyde fylgdi eftir hraðameti sínu í New York-Philadelphia og kemur aftur þann 9.10.1901 með Tantivy. Yfirskriftin sem er límd undir myndina tilgreinir að þetta sé Tantivity vagninn. Það er því pósvagninn Tantivy áður en henni var breytt í ,,Liberty road-coach” af Brewster um 1903.
Það getur ekki verið póstvagninn Columbia sem hafði eitt bogadregið varðmannasæti meðan Tanivy hafði tvö bogadregin varðmannasæti í stíl ,,Guiet & Co” fyrir breytinguna.
Buffalo Bill. Goðsögnin í mynda uppstillingu. Wells Fargo smíðaði þennan póstvagn en ,,fingraför” (Gæti líka verið logo) Fargo stofnað 1852 eru 3 listar á fremri hlið vagnsins vinsta megin við Buffalo Bill 31 ára. Myndin er sögð tekinn 1877. Merkilegast við þessa mynd er fjöðrunarbúnaðurinn sem eru leður borðar í mörgum lögum hringaður fram og aftur undir yfirbyggingunni fyrir aftan Billy. Úlit vagnsins bendir til að hann sé orðin aldraður en samt ekki eldri en 25 ára.
Fengin að láni frá Riccardo Marcassoli á Facebook
1800 og eitthvað í grennd Stocktn virkis hafði póstvagn hafa runnið út af vegslóðanum og næstum farið á hliðina . Myndin sýnir Buffalo hermann kominn til að vakta vagninn ásamt þremur karlmönnum og smávaxinni konu.

Heimildir:
Davick Services on Facebook
True Stories of Amazing People and Places in Texas
Life in Pecos County Texas 1850 – 1950
Lesa áfram ...Lesa áfram ...

Konungsvagninn sem Friðrik VIII vildi ekki nota, 1907?Konungsvagninn sem Friðrik VIII vildi ekki nota, 1907?

FrikkiFrikki 0 Comments

Friðrik vildi ríða fremstur í fylgdarliðinu!

Hugsanlegur konungsvagninn er af gerðinni Phæton og voru þeir smíðaðir í mörgum útfærslum.

Þessi útfærsla er að öllum líkindum ensk að uppruna (byggð á járnverkinu á fimmta hjólinu og hönnun yfirbyggingar).

En vefsíðueigandi veit að eigandi vagnsins veit að mikil verðmæti eru í þessum grip.

Myndin er fengin að láni frá Þorkeli Hjaltasyni, eiganda vagnsins þegar þetta er skrifað.

Blaðagrein úr ,,Austra” frá Konungskomunni ásamt fleira tengdu efni

Sagan sem fylgir vagninum: Friðrik settist aldrei upp í þennan vagn enda góður reiðmaður og vildi ekkert með vagninn hafa að gera.

Konungur reið gjarnan fremstur í flokki, því að hann vildi heilsa fólki fyrstur og taka því tali ef honum sýndist svo.

Vagninn eftirlét hann Carl Locher, sem var málari í fylgdarliði hans og var orðinn nokkuð aldraður og þungfær.

Eitt sinn var vagninn dreginn tómur og var þá konungi sagt að Carl væri sjálfur ríðandi.

Reið konungur þá Carl uppi til að spyrja hann hvernig hann hefði komist á bak! Ástæðuna má sjá ef smellt er á hlekkinn að nafni málarans hér ofar í textanum!

Athuga skal að þessi frásögn eru munnmæli ekki staðreindir!

Vagninn er á gúmmíhjólum, það er að segja sérstök gúmmípulsa sem er með einum eða tveimur vírum inn í til að strekkja gúmmíið utan um hjólið og ofan í u-skúffuna sem er úr járni og virkar eins og felgur nútímans.

Reyndar er þessi lausn fyrstu felgurnar, eftir því sem vefsíðueigandi best veit. Gúmmíhjólin komu til skjalanna eftir 1855 eða þar um bil.

Charles Goodyear fann upp aðferð til að efnabreyta gúmmíinu til að nota það í dekk undir ökutæki af slysni.

Goodyear fór í skuldafangelsi og dó öreigi meðan aðrir stórgræddu á uppfinningu hans.

Bogann er búið að spengja í þessum Phaeton. Þessi eða svipaður bogi finnst líka í „Viktoriu“-vagninum og fleiri gerðum vagna.

Fremra sætið vísar farþegum aftur (snúa aftur). Var svoleiðis í Vis a Vis og/eða Social-vögnum.

En hafa ber í huga að Phæton kom í mjög mörgum útgáfum og stundum er svolítið erfitt að skilgreina hverrar gerðar þeir eru.

Kúskurinn eða ökumaðurinn sat að öllum líkindum til vinstri héðan megin séð með taumana en það gæti líka verið að kúskurinn sæti bara á hestinum og æki vagninum þannig; það var vel þekkt, þó aðallega hjá aðlinum og kóngafólki.

Setan eða sessan undir kúskinn var oftast hærri að aftan og myndaði þannig halla fram, líklega til að gefa betri líkamsstöðu til akstursins.

Járnverkið í armhvílunni á sætinu bendir til að sætið sé upprunalegt eða smíðað með vagninum.

Litlu napparnir beggja megin á handriðunum gætu verið vísbending um það, en þeir eru til að krækja hlífðarteppi eða dýrahúð yfir farþega.

Uppstig eru mjög mikilvæg, gerðu mögulegt að byggja vagnana hærra og hærra frá jörðu og komu sér vel þegar stóru og háu póstvagnarnir komu til sögunnar en það var snemma eða á 16. öldinni.

Sagt er frá í sumum lýsingum á vögnum að þeir væru hengdir1lágt til að eldra fólk og konur ættu auðveldara með umgang.

Uppstig á vögnum með yfirbyggingu sem var með hurðum var oft þannig að hlíf var látin koma yfir þrepið/uppstigið. Þegar hurðinni/unum var lokað var hlíf yfir uppstiginu fest undir hurðina/hurðirnar sem hjálpaði til við að halda frá því miklum óhreinindum.

Lögunin á sætinu og brettinu er nokkuð einkennandi fyrir Phæton.

Oft var fellanleg húdd/hlíf2 úr leðri eða öðrum efnum yfir sætinu og kallaðist (Hood) á ensku.

Einnig var Victorían með svipuðu lagi á afturhlutanum.

Nafngiftin Viktoría er í höfði Viktoríu drottningar Stóra Bretlands.

Við erum að horfa á fimmta hjólið, ( the fifth wheel ) með miðjubolta eða ( King pin ) á ensku.

Þetta er, eins og þið sjáið, töluvert járnvirki. Það voru dæmi um að vagnarnir væru liðstýrðir, svona eins og búkollur nútímans eða Pileloader (vélskóflu), sem sagt tengipinni/bolti í miðju farartækis eða framarlega og þá þyrfti ekki fimmta hjólið.

En sú lausn náði ekki vinsældum. Sjá næstu mynd.

Tveir miðjuboltar rétt fyrir framan miðju jafni Phæton, samhverfur Phæton eða miðju Phæton


Fimmta hjóls járnverkið séð framan á.

Þegar síðast var vitað um þennan vagn var hann kominn í uppgerð á Íslandi.

Samantekt af Friðrik Kjartansson Með innilegum þökkum til Þorkells Hjaltasonar fyrir lánið á myndunum.

Yfirlestur: malfridur.is

  1. Talað um að vagnar væru hengdir á undirvagninn ↩︎
  2. Svipað og á barnavagni nema mikið stærri ↩︎
Lesa áfram ...Lesa áfram ...