Katrín mikla notaði vagninn við mikilvæg hátíðleg tækifæri!
Glæsilegur fjögurra sæta Berliner-vagn með lítilli (hlutfallslega) of-formaðri yfirbyggingu er sannkallað meistaraverk frá 18. öld.
Heiðurspeningur til minningar um krýningu Katrínar II keisaraynju Myntsláttuverkið í Sankti Pétursborg, 1762. Myntsláttumeistari: T.I. Ivanov (framhlið); I.G. Vekhter (bakhlið). Silfur; mótað.
Þrátt fyrir mjúkar sveigðar hliðar hefur óvenjulega falleg yfirbygging látlausar útlínur.
Tréskurðurinn er hófstilltur, með fágaðri einfaldri samsetningu, mótanleika og þrívíddarhönnun smáatriða.
Gifskransinn, veggsamskeytin og gluggaumgjarðirnar eru skreyttar með fínlega mótuðum og gylltum upphleyptum blómaskreytingum, fléttuverki, perlumóðursbandi og fornaldarlegu laufaskrauti, sem undirstrika fegurð og samhverfu vagnyfirbyggingarinnar og glugganna.
Mynstrið er einnig lífgað upp með smámyndum af blómavösum.
Gluggarnir og efri helmingur hurðanna innihalda rúðugler.
Berlínarvagninn. Verkstæði hirðvagnaskemmunnar, vagnasmiður Johan Coenrad Buckendal (eftir eigin teikningu), 1769; flauel – Rússland, 18. öld, 19. öld. Hlynur, flauel, brons, pallíettur, silfur, járn; gyllingar á gifs, tréskurður, olíumálun. Vagninn tilheyrði Katrínu keisaraynju II. Fram til 1917 var hann í Hirðvagnasafninu í Sankti Pétursborg en var síðar fluttur tímabundið til Kreml. Berlínarvagninn var til sýnis í Vagnasafninu. Fenginn til Vopnabúrsins í maí 1926.
HæfileikarBuckendals sem skreytingameistara eru áberandi í listrænu útliti þessa vagns.
Útskurðurinn á framhlið og bakhlið undirvagnsins og hjólanna er unninn á annan hátt.
Hann er ríkulega skreyttur og felur næstum alveg aðallínur yfirbyggingarinnar.
Eirðarlaus hönnunin og mismunandi hæð útskurðarins skapa áhrifaríkan leik ljóss og skugga sem undirstrikar þrívíddaráhrifin.
Ytra byrði vagnsins virðist endurspegla umbreytingartímabil í stíl. Klassíska skreytingin ber enn merki rókókóstískunar.
Litir málverksins, sem gegna mikilvægu hlutverki í skreytingunni, eru aðallega mjúkar samsetningar silfraðra bleikra tóna og auka á tilfinningu fyrir fáguðu yfirbragði.
Útskorið skraut á framhluta undirvagns Berliner. Sankti Pétursborg, 1769.
Myndefnin voru ætluð til að upphefja eigandann, Katrínu miklu.
Þau sýna fínlegt ljóðrænt yfirbragð og tilfinningu fyrir geislandi samhljómi lífsins. Keisaraynjunni er lýst í myndum hinna ýmsu verndargyðja listanna.
Greinilega hafa verið gefnar sérstakar leiðbeiningar varðandi ákveðna þætti skreytingarinnar þegar vagninn var pantaður.
Nafn listamannsins sem málaði verkið er því miður enn óþekkt.
Skreytingar vagnsins fela einnig í sér skraut úr gylltu bronsi í formi vasa og steyptan útskorna kanta úr þistilblöðum sem festur er við efri hluta yfirbyggingarinnar.
Eitt fótapallanna er með fíngerðu, steyptu og útskornu bronsskrauti í lágmynd meðfram brúninni. Bronsbeislin á ólunum og handföng yfirbyggingarinnar eru fallega hlutfallað.
Málverk á hlið yfirbyggingarinnar. Berlíner. Sankti Pétursborg, 1769.
Vagninn er búinn því sem þá voru nýjustu tæknilausnir. Hann er með lóðréttum og láréttum fjaðrablöðum og stöng á hvorri hlið yfirbyggingarinnar.
Vagninn var smíðaður af hinum virta vagnasmið og hæfileikaríka listamanni Johan Coenrad Buckendal eftir hans eigin hönnun.
Frumdrög hönnunarinnar hafa varðveist.
Samningar og bréfaskipti sýna að hann hannaði bæði fyrir eigin verk og fyrir aðra vagnasmiði.
Katrín mikla notaði þennan vagn við mikilvæg hátíðleg tækifæri.
Samkvæmt frásögnum samtímamanna var hann svo fallegur að hann skar sig úr meðal fylgdarvagnanna, stóru, þungu gylltu vagnanna, léttu coupé-vagnanna og hinna „mjög blævængslegu“ farartækja í opinberum skrúðgöngum.
Heimild: https://www.kreml.ru/en-Us/
Þýðendur: Friðrik Kjartansso og erlendur.is (Málstaður)
Wu Mingren („Dhwty“) er með BA-gráðu í fornaldarsögu og fornleifafræði. Þótt megináhugi hans beinist að fornum menningarheimum Mið-Austurlanda hefur hann einnig áhuga á öðrum landsvæðum og tímabilum.
Mingren hefur tekið virkan þátt í vettvangsrannsóknum í fornleifafræði og hefur starfað við uppgröft víða um heim, meðal annars í Bretlandi, Egyptalandi og á Ítalíu.
Newbridge-vagn er nafnið sem gefið var leifum af keltneskum vagni sem fannst í Edinborg í Skotlandi.
Gröfin er talin vera frá um 5. öld f.Kr. og tilheyrir þar með járnöld.
Newbridge-vagninn er mikilvægur þar sem hann er sá fyrsti sinnar tegundar sem grafinn hefur verið upp í Skotlandi og gæti bent til þess að Skotar á járnöld hafi haft nánari tengsl við Evrópu en áður var talið.
Því hefur verið velt upp að þessi vagn tengist greftrun og að einhver af háum stöðum hafi verið jarðsettur nálægt þeim stað þar sem vagninn fannst.
Áætlað var að hefja byggingu nýju Edinburgh-skiptistöðvarinnar árið 2001.
Newbridge-vagninn fannst við fornleifarannsókn sem gerð var áður en hafist var handa við byggingu Edinburgh-skiptistöðvarinnar, mynd (CC by SA 2.0 / Derek Ferris)
Áður en hægt var að hefja byggingarframkvæmdir á staðnum þurfti þó að fara fram fornleifarannsókn á svæðinu samkvæmt fyrirmælum borgarráðs Edinborgar.
Þetta var vegna þess að byggingarsvæðið var staðsett nálægt Huly Hill, bronsaldargrafhaug með þremur standandi steinum, í Newbridge, nokkra kílómetra vestur af miðborg Edinborgar og nálægt Edinburgh-flugvelli.
Fornleifafræðingar frá Headland Archaeology og Þjóðminjasafni Skotlands sáu um uppgröft á staðnum.
Rómverskir rithöfundar skráðu að keltneskir stríðsmenn hefðu notað stríðsvagna í hernaði. Hver stríðsvagn samanstóð af vagni sem dreginn var af tveimur hestum og mannaður af tveggja manna liði, ökumanni og stríðsmanni.
Ein af þeim aðferðum sem stríðsvagnaliðin notuðu var sem nokkurs konar farartæki fyrir stríðsmanninn.
Stríðsvagninum var ekið inn á vígvöllinn og stríðsmaðurinn steig af til að berjast sem fótgönguliði.
Þegar stríðsmaðurinn þreyttist gat hann stigið aftur upp í stríðsvagninn og yfirgefið bardagann. Önnur aðferð sem var notuð var að láta stríðsvagninn hreyfast um vígvöllinn og þaðan voru spjót kastað að óvininum.
Einnig var sagt að hávaðinn frá stríðsvögnunum hefði ógnað óvinunum
Upphaflega var talið að Newbridge-vagninn væri frá um 250 f.Kr. Hjólbarðar og ytra borð hjólanna voru úr járni og vegna tæringar varðveittust nokkur viðarbrot úr hjólunum.
Þessi brot fundust við uppgröft hjólsins á rannsóknarstofu og voru notuð til að aldursgreina ökutækið með geislakolsaðferð.
Niðurstaða þessarar greiningar bendir til þess að vagninn hafi verið smíðaður á bilinu 475 til 380 f.Kr., sem gerir hann elsta vagn sem fundist hefur í Bretlandi.
Járnhjólbarðarnir gerðu einnig kleift að endurbyggja hjól vagnsins nákvæmlega, þar sem staðsetning og lögun hjólanna höfðu varðveist.
Frekari upplýsingar um vagninn, sem fengust við uppgröftinn, gerðu það mögulegt að framkvæma fullkomna endurgerð Newbridge-vagnsins árið 2007.
Þessi eftirlíking er nú í eigu Þjóðminjasafna Skotlands.
Robert Hurford vagnasmiður fer með okkur í gegnum uppbyggingu og endurgerð vagnsins á ensku!
Hurford segir að hvernig hjólin eru gerð eða uppbyggð taki Rómverjum fram. Allur hringurinn/hjólbarðinn er beigður í heilu lagi t.d.
Newbridge-vagninn veitir einnig upplýsingar um Kelta sem bjuggu í Skotlandi og þá sem bjuggu í öðrum hlutum Evrópu.
Til dæmis benda sumar tæknilegar upplýsingar, eins og hvernig hjólin voru smíðuð og skortur á fjöðrunarbúnaði, til þess að Newbridge-vagninn hafi verið frábrugðinn evrópskum hliðstæðum sínum.
Hins vegar var aðferðin við að grafa vagninn í Newbridge nákvæmlega eins og þær sem notaðar voru í Belgíu og Frakklandi, þar sem heill vagn var grafinn.
„Skotland er oft álitið vera á jaðri járnaldarinnar í Evrópu, einangrað frá meginstraumnum,“ sagði dr. Stephen Carter, framkvæmdastjóri Headland Archaeology í Edinborg [samkvæmt The Megalithic Portal].
„Þessar vísbendingar minna okkur á að það voru mikil tengsl milli Skotlands og Evrópu á forsögulegum tíma, sérstaklega sjóleiðis.“
Heimild: https://www.ancient-origins.net/
Þýðendur: Friðrik Kjartansson og erlndur.is (Málstaður)
Þessi fjögurra sæta vagn geislar af yndislegri fágun.
Portrett af Katrín II keisaraynju. Rússland, 19. öld, óþekktur listamaður. Olíumálverk á striga.
Lítill yfirbygging (hlutfallslega), sporöskjulaga í neðri hlutanum, hefur rólegar línur og fínleg hlutföll sem eru enn frekar undirstrikuð af mýkt hins gyllta útskurðar.
Breið rönd strangra rúmfræðilegra skreytinga umhverfis efri brún vagnyfirbyggingarinnar skapar léttleika í útlitinu. Hinn skýri og rólegi útskurður inniheldur lauf, fléttur, hringlaga skraut, fornaldarlegar blómaskreytingar og smágerð líkneski.
Hann byggir á taktföstum endurtekningum sama mynsturs.
Samhverfa ræður ríkjum í skreytingunum.
Útskurðurinn er fíngerður og blúndulíkur, unninn af mikilli færni.
Málverkið með sínum fágaða litaskala er í samræmi við hinn vandaða útskurð.
Málverk með goðsögulegum þemum, eitt af aðalatriðum í listrænu yfirbragði vagnsins, þekur nánast alla yfirbygginguna.
Blómstrandi og blíð náttúra myndar yndislegan landslagsbakgrunn.
Málverkið sýnir þroskaða færni og fínlega hönd listamannsins, en nafn hans er enn óþekkt.
Einnig er mikið notað af bronsi í skreytingunum.
Meðfram þakbrúninni eru bronsskreytingar í formi knippis af stilkum og útskornir, bronsborði/renningur. Þótt þær séu undirskipaðar heildarsamsetningunni eru þær gerðar í lágmynd, fínlega unnar og skartgripalíkar.
Perlumóðursskraut, sem myndar hringlaga skrautmyndir, er notað í listrænum skreytingum fram- og bakhliða og hurða.
Berlíner frá París, meistari Breighteil (?), 1763-1765; flauel – Rússland, 18. öld, 19. öld. Askiviður, flauel, perlumóðir, brons; olíumálun, gyllingar á gifsi, tréskurður. Vagninn tilheyrði Katrínu keisaraynju II. Á 19. öld var hann til sýnis í Hesthúsasafni hirðarinnar í Sankti Pétursborg. Árið 1917 var hann fluttur í Vagnasafnið, þar sem það var til sýnis þar til safninu var lokað.
Gluggarnir og hurðirnar innihalda vel fægða glerplötu með með vandlega slípuðum fleti.
Vandlega unnin litasamsetning innréttingarinnar og skjaldarmerkisins samanstendur af gullsaumi í upphleyptum saumi (á hliðunum inni í vagninum), frönskum köntum og skúfum ásamt rauðu flaueli.
Undirvagninn er skreyttur með upphleyptu skrauti og er, ásamt grindinni og hjólunum, þétt gylltur þannig að hægt er að sjá hinar fágætu útlínur hins glitrandi gullvagns langt að.
Skrá frá 19. öld í vopnabúrsskjalasafninu hefur hjálpað til við að staðfesta að upphaflega var allur undirvagninn og hjólin gyllt.
Málverk og útskorið skraut á hurð yfirbyggingarinnar Berliner. frá París, 1763-1765.
Þau fengu sitt núverandi útlit (máluð rauð) þegar vagninn var gerður upp 1881.
Við smíði vagnsins notaði franski meistarinn Breighteil nýjustu tækniframfarir síns tíma, nánar tiltekið lagskiptar (fjaðrablöð) hálf-mánalagaðar fjaðrir, stöng á hvorri hlið vagnsins sem dró verulega úr höggum og veltingi, og útitröppu.
Vagninn var pantaður fyrir Katrínu miklu frá Breighteil 1763 og fluttur til Rússlands af verslunarumboðsmanni 1765. Vitað er að þetta var uppáhaldsferðavagn Katrínar og hún notaði hann til daglegra útréttinga.
Þessi glæsilegi episkíi-vagn var gefið Elísabetu Petrovna keisaraynju af Kirill Razumovskíj árið 1754.
Neftóbaksdós með mynd af Elísabetu Petrovna keisaraynju, Sankti Pétursborg (?), miðja 18. aldar Keisaralega postulínsverksmiðjan (?). Postulín, gull; málun undir glerung, gyllingar, mótun, sizelering
Kirill Razumovskíj, bróðir Alexeys Razumovskíjs sem var í miklu uppáhaldi hjá keisaraynjunni, naut verndar hennar.
Hann hlaut greifatitil árið 1744, varð síðan forseti Vísindaakademíunnar í Sankti Pétursborg árið 1746 og var skipaður hershöfðingi Úkraínu árið 1750.
Vagninn er fjögurra sæta.
Yfirbyggingin mjókkar niður á við og neðri hluti fram- og hliðanna er sveigður.
Það eru fimm gluggar á framhlið- og hliðum.
Gluggarnir og efri hluti hurðanna með myndskreyttu efri hlutanum innihalda rúðugler.
Hurðirnar eru staðsettar lágt.
Eitt samanbrjótanlega og útdraganlegt þrepið er inni í vagninum.
Vagninn er glæsilegur og hulinn gyllingu og er eðlilega talinn eitt besta dæmið um farartæki í rókókóstíl, sem stendur enn í heilu lagi til handa heiminum.
Gæsivagn frá París, meistari А. Drillerosse, 1753-1754, eftir teikningu eftir N. Pineau (?); bronsskraut í stíl Philippe Caffieri; málverk – François Boucher. Hlynur, brons, flauel, járn; tréskurður, gyllingar á gifsi, olíumálun. Gjöf frá 1754 frá greifa Kirill Razumovsky til Elísabetar Petrovna keisaraynju. Vagninn var á Vagnasafninu í Sankti Pétursborg til ársins 1763 og var þá fluttur til Vagnasafnsins í Moskvu. Vopnabúrið fékk vagninn frá Vagnasafninu í Moskvu árið 1834.
Hópur viðurkenndra franskra meistara vann að sköpun þessa epíska farartækis.
Hönnun hins stórbrotna forms vagnsins er unnin af franska arkitektinum Nicolas Pineau.
Á grundvelli þess smíðaði meistarinn Drillerosse vagninn og skreytti hann með glæsilegum gylltum útskurði.
Málverk á spjöldunum voru gerð af hinum fræga franska listamanni François Boucher.
Við hönnun þessa einstaka vagns leitaðist Nicholas Pineau við að gefa honum ekki aðeins íburð, heldur einnig hátíðlega reisn „sem hæfir keisaraynju víðfeðms ríkis“.
Hann stækkaði vagninn eins mikið og mögulegt var og lagði sérstaka áherslu á áhrifaríkan skrautbúnað þar sem gylltar tréútskurðar-skreytingar með óvenjulega ríkulegri mótun eru ráðandi þáttur.
Hönnun hans var framkvæmd af hinum frábæra vagnsmið og skreytingameistara A. Drillerosse, sem reyndist vera afburðameistari á mörgum sviðum lista.
Stóru ósamhverfu skrautsveigirnir, skeljarnar og blómin, sem sýna óþrjótandi ímyndunarafl meistarans í skreytingunum, lúta heildarsamsetningunni.
Þær skringilega bognu línur minna á öldutoppa.
Skrautsveigirnir, skeljarnar og mjúkt sveigðir blómastilkarnir, sem raðast í takt og mynda eina heild, falla vel að útlínum vagnhússins og gefa því fullkomið þrívíddaryfirbragð.
Allir burðarhlutar eru skreyttir með skurðlist: stólparnir á veggjamótunum, gluggaumgjarðirnar og dyrakarmarnir. Djúpur útskurðurinn er gylltur.
Útskorið skraut á framhluta undirvagns af París, meistari А. Drillerosse, 1753-1754.
Ríkulegasti útskurðurinn er á efri hluta vagnhússins, og þökk sé því má njóta djúps og upphleipts útskurðarins frá öllum sjónarhornum.
Víðáttumikið yfirborð fram- og afturhluta undirvagnsins og dráttarskaftsins er skreytt með upphleyptu mynstri af stórum skrautbogum.
Gyllti útskurðurinn á hjólunum sker sig skýrt úr á móti hinum rauða bakgrunni.
Meistarinn valdi hlyn sem efni í útskorna skrautið og nýtti sér kænsku mýkt þess og groppu til að skapa flókið plastískt mynstur sem virðist nánast mótað.
Hér er kunnátta útskurðarmeistaranna augljós, því hlynur er erfiður í vinnslu og minnstu mistök í hreyfingum skilja eftir sig för.
Einn útskurðarhlutinn ber merkið „A’Drillerosse“, sem er nafn meistarans sem smíðaði vagninn.
Brons gegnir mikilvægu hlutverki í skreytingunum.
Sérstaklega áhugaverðar eru bronsrelíefplöturnar sem þekja uppspretturnar með myndum af englum að leika sér í bylgjum og blómum.
Skrautleg bronssamsetning á vagnfjöðrinni. París, meistari А. Drillerosse, 1753-1754.
Englalíkneskin eru mjög lífleg og alls ekki heft eða hefðbundin, á meðan blómin eru unnin í miklum smáatriðum. Bronsskreytingarnar mynda aðskildar samsetningar og falla vel að heildarútlitinu.
Ástæða er til að ætla að þær hafi verið gerðar í verkstæði hins fræga gyllara og silfursmiðs, Philippe Caffieri, myndhöggvara Loðvíks XV. Frakklandskonungs.
Mjúkur, öldulaga taktur bronsins og tréskurðarins sameinast rókókó-eðli málverksins, sem er eftir François Boucher.
Hvert spjald á hliðum og hurðum minnir á málað spjald í íburðarmiklum rókókó-ramma.
Málverkið með goðsögulegum viðfangsefnum einkennist af ósamhverfum, mjúkum línum, gnægð smáatriða, daðurkenndri yndisþokka í hreyfingum englanna og fínlegum litasamsetningum.
Tjáningarríkar fígúrur englanna virðast geisla af mildu ljósi sem gerir alla samsetninguna hlýja og gleðiríka. Litaskalinn samanstendur aðallega af fölum bláum og bleikum tónum.
Málverk á spjaldi með útskornum ramma á vagnhurðinni. París, meistari А. Drillerosse, 1753-1754.
Þessir mildu pastellitir gefa vagninum sérstaka fágun.
Fallegt upphleypt gullsaumsmynstur prýðir innra rauðfjólubláa flauelsáklæðið og skjaldarmerkið.
Vagninn er búinn nýjustu tæknilausnum, nánar tiltekið fjöðrum, þróuðum öxulliðum og svanshálsi, auk þess sem hann er með sæti fyrir kúskinn.
Vagninn ber einkenni rókókóstílsins, þótt einkenni nýs stíls, klassíkur, hafi byrjað að birtast í skreytingum Parísarvagna frá þessum tíma.
Form þeirra var rólegra og útskurðurinn fíngerðari.
Hugsanlegt er að vagninn hafi verið skreyttur í rókókóstíl samkvæmt fyrirmælum frá rússneskum viðskiptavini, því þessi stíll var að verða hátískutíska í Rússlandi.
Nú er hafist handa við að gera upp þennan útfararvagn frá árinu 1900, frá bænum Alle í Ajoie. Jura í Sviss. Fyrsta verkefnið áður en við tökum hann í sundur er að rétta af framvagninn sem er skakkur eftir nokkra árekstra.
Reyndar, þegar ég sé ástandið á hjólunum, velti ég fyrir mér hvort kúskur þessi hafi ekki átt að aka til baka frá erfidrykkjum eftir jarðarfarir vegna „ofþreytu“!
Mér sýnist hann hafa rekist á alla kantsteina í þorpinu, jafnvel beislið er rispað utanvert.
Heimild: The Antique Carriage Collectors Club: LeCharron.ch´s Post Facebook.
Tveggja sæta vagninn var smíðaður árið 1746 í Berlín og gefinn Elísabetu Petrovna keisaraynju af Friðrik II. konungi.
Portrett af Elísabetu Petrovna keisaraynju. Rússland, 18. öld. Afrit af koparmynd eftir J. Stenglin (eftir 1746). Óþekktur listamaður. Olía á striga.
Þar sem Prússakonungur stundaði virka innrásarstefnu, gæti hann hafa sent þetta farartæki til rússnesku keisaraynjunnar til að öðlast stuðning hennar.
Jafnvel þótt þetta hafi verið raunverulegur ásetningur konungsins, hafði gjöfin ekki þau áhrif sem vonast var eftir.
Þegar sjö ára stríðið hófst árið 1756 gengu Rússland og Prússland í andstæð hernaðarbandalög.
Þessi glæsilegi vagn, sem sannarlega telst meðal bestu sýnishorna af skrautútskurði 18. aldar, er verk hins fræga handverksmanns Johann Hoppenhaupt.
Einkennandi stíll meistarans, með stórkostlegum útbreiddum pálmatrjám og knippi af oddhvössum laufblöðum, er ríkjandi í skreytingunum.
Hliðar farþegarýmisins eru prýddar með skjaldarmerkjum rússneska ríkisins, skreyttum með gerfidemantssteinum. Kopargerð kóróna prýðir topp vagnsins.
Coupé Berlín, meistari Johann Michael Hoppenhaupt (eftir eigin teikningu), 1746; flauel – Rússland, 18.-19. öld. Beyki, flauel, brons, silfur, járn, pallíettur; tréskurður, gyllingar á gifs, olíumálun. Gjöf frá Friðriki II. Prússakonungi til Elísabetar Petrovna keisaraynju. Frá 1746 var hún til sýnis í Hirðhesthúsasafninu í Sankti Pétursborg. Árið 1917 var kerran flutt til Moskvu, þar sem hún var til sýnis í Vagnasafninu þar til því var lokað. Vopnabúrið eignaðist hana árið 1926.
Vagninn er afar lifandi af tjáningu.
Rókókóeinkenni eru greinilega sjáanleg í formi hans og skreytingum.
Yfirbyggingin mjókkar niður á við og neðri hluti bakhliðarinnar sveigist á fallegan hátt.
Það eru þrír gluggar á framhlið og hliðarveggjum.
Skúlptúrleg skreyting á framhluta undirvagnsins Coupé. Berlín, 1746.
Gluggarnir og efri helmingur hurðanna með myndskreyttu efri hlutanum innihalda rúðugler.
Útskurðurinn skipar veglegan sess í heildarsamsetningunni á skreytingum vagnsins, í samræmi við smíðaatriðin og undirstrikar hann fallegar línur yfirbyggingarinnar og einstakra hluta, mjúklega sveigðar brúnir, hliðarsamskeytingar og glugga- og dyrakarma.
Gluggakarmarnir eru útskornir á afar fínlegan hátt. Djúpur útskurður breytist stundum í fullmótaðan skúlptúr.
Hinar kraftmiklu, léttu blómaskreytingar og skeljar, hinar skrautlegu gylltu skrautlínur og útskorna grindverkið með fuglum falla vel að höggmyndum af goðsagnakenndum sjávarverum sem virðast spretta út úr blómvöndunum og stórum, samfléttuðu laufaskrauti.
Trémálverk og skjaldarmerki með rússneska skjaldarmerkinu á hurð yfirbyggingarinnar Cupé. Berlín, 1746.
Fjölbreytt mynstur útskurðarins skapar lifandi samspil ljóss og skugga og dregur fram þrívíða tjáningu mynstursins.
Fíngerð útskorin mynstur þekja tæknilegu smáatriðin, öxulliðinn, stöngina undir yfirbyggingunni, skaftið, hjólin og bakhlið undirvagnsins.
Á framhlið undirvagnsins fléttast djúpskornar myndir og fíngerð rókókó-skreyting saman við tréskurð. Útskurðarmaðurinn hefur sýnt óvenjulega færni í listrænni meðferð sinni á vagninum.
Höggmyndaatriðin eru afar fínlega mótuð.
Þau sýna einstaka tilfinningu fyrir efninu. Skreytingarnar á þessum vagni eru meðal bestu sýnishorna af skrautskreytingum frá þessum tíma.
Skúlptúrleg skreyting á neðri hluta Coupé. Berlín, 1746.
Efri hluti afturhliðarinnar er bólstraður með efni í dempuðum rauðum lit. Líkt og innri bólstrunin og skjaldarmerkið er þetta útsaumað með gullþræði í stóru, háu rókókó-mynstri.
Þessi coupé var verk hins fræga þýska vagnasmiðs, skreytingameistara og útskurðarlistamanns, Johann Michael Hoppenhaupt.
Nokkrar teikningar hans, sem og koparstunga, hafa varðveist.
Áhugavert laufmótíf, líkt og laufgað pálmatré eða blómavendir með stórum oddmynduðum laufblöðum í mjög djúpupphleyptu formi, gegnir mikilvægu hlutverki í skreytingum kerrunnar.
Þetta mótíf má einnig finna í tónleikasalnum í San Souci-höllinni í Potsdam, útskorna skreytingar sem einnig voru hannaðar af J.M. Hoppenhaupt um miðja 18. öld.
Skjaldarmerkjaskreyting Coupé Berlín, 1746.
Við smíði þessa einstaka vagns sem gjöf til svo tignarlegs einstaklings sem keisaraynja Rússlands var, lagði meistarinn greinilega allt sitt og sköpunargáfu í hann.
Ef marka má teikningarnar voru gerðar nokkrar breytingar á upprunalegu hugmyndinni. Staðfestingu á því að vagninn var gjöf frá Friðriki II til keisaraynju Elísabetar Petrovna er að finna í skýrslum utanríkismálanefndarinnar frá árinu 1746. Vagninn var síðan notaður við krýningar allt fram á 18. og 19. öld.
Á 19. öld fengu hurðirnar bronsmedalíur með rússneska skjaldarmerkinu skreyttu með glitrandi hvítum kristöllum.
Skjöl úr skjalasafni Vopnabúrsins segja okkur að hurðir og hliðar vagnsins hafi upphaflega verið skreyttar með máluðum sveitamyndum.
Árið 1883 voru þau gyllt og prýdd þessum medalíum. Málverkið á veggjunum og hurðunum kom fram á sama tíma.
Saga frá árdögum skógarhöggs í Minnestota skrifað af Joseph Ansel DeLaittre
Við erum spennt að deila nýlegu uppgerðarverkefni sem blés nýju lífi í geira af sögu skógarhöggs.
Teymið okkar endurgerði vandlega sögulegan trjáflutningasleða og kom honum aftur í upprunalegt notkunarstand. Sleðinn er frá sirka 1900 og verulega sjaldgæfur og einstakur, sagði Hr. Doug Hansen mér í rafpósti. Svo sagði hann að sleðinn væri ekki verksmiðjusmíðaður heldur smíðaður af einstakling eða einstaklingum.
Þessir sleðar gegndu mikilvægu hlutverki í skógarhöggi í Norð-Vestur hluta USA, Kyrrahafsmengin.
Að vetri til og drógu gríðarlega þunga timburfarma gegnum snæviþakktan skóga þegar aðrar flutningsleiðir voru ófærar.
Auk þess að sýna þennan uppgerða sleða köfum við dýpra í sögu þessara ótrúlegu verkfæra.
Við deilum myndum, sögum og innsýn í hvernig þessir sleðar voru notaðir, sem gefur þér nánari sýn á hugvitið og erfiðisvinnuna sem fór í skógarhöggið að vetrarlagi.
Við vonum að þú njótir þessarar ferðar til fortíðar jafn mikið og við nutum þess að gefa þessum sleða nýtt líf!
Taktu eftir keðjubindistönginni á myndinni hér að ofan?
Þetta einfalda en afar áhrifaríka verkfæri hjálpaði til við að festa þunga farma, sem sýnir hugvitssemi skógarhöggsmanna fyrri tíma.
Vetrarskógarhögg: Frásögn Tyke Frost
Sleðar úr tré voru smíðaðir í nokkrum mismunandi útfærslum eftir aðstæðum.
Meiðarnir voru breiðir og lágir, en háir og mjóir meiðar voru notaðir á ís og í blönduðum aðstæðum. Krosskeðjusleðar voru notaðir á bugðóttum vegum.
Krosskeðjusleðar tengdu framhluta vinstri aftari meiðar við afturhluta hægri frammeð, og eins fyrir hægri aftari meiða við vinstri frammeð.
Krossfestingarnar ollu því að aftari hluti sleðans beygði í gagnstæða átt við framhlutann.
Hægt var að stjórna sveigjuhreyfingum með því að herða eða losa keðjurnar. Krosskeðjusleðar gátu sveigt fram hjá trjám eða hindrunum.
Sleða- eða vagndráttur var notaður fyrir eldiviðarflutninga.
Dráttur samanstendur af tveimur löngum stöngum, þar sem annar endinn er festur á sleða eða hjólasett. Hinn endi stangnanna dregst eftir jörðinni.
Ækin eru auðveldir í hleðslu, þurfa ekki festingar fyrir farminn og renna ekki á hestana þegar farið er niður brekkur.
Í skógarhöggsbúðum í Maine höfðu kúskarnir sérstaka svefnskála aðskilda frá öllum öðrum.
Á hverju kvöldi hengdu kúskarnir hestakragana (reyðtigi) og teppi hestanna sinna upp í svefnskálanum til þurrkunar.
Stundum var gufan svo þykk að maður þurfti að þreifa sig áfram og hinn sterki fnykur var aðeins þolanlegur fyrir kúskana.
Hestarnir á fyrstu myndinni eru með trjábolabúnað.
Þeir eru með hlífar á beislinu til að koma í veg fyrir að snjór og ís komist undir beislispúðana. Dráttarólarnar eru sterkbyggðar og aftursætin eru léttbyggð körfuaftursæti.
Tanksleðinn var úr gegnheilum tré og með þrífót ofan á.
Með því að nota þrífótinn, reipi og fötu dró einn hestur fulla vatnsfötuna upp úr ánni til að fylla tankinn. Viðarrenna (á stærð og í lagninu eins og þakrenna) með litlum götum boruðum í botninn var fest aftan á tankinn fyrir neðan tappa þvert.
Þegar komið var á veginn sló kúskurinn tappann úr og úðaði vatninu á veginn. Þegar kom að því að „vökva veginn“, baðstu til almættisins að sá sem var að úða á undan þér hefði tæmt allan tankinn, þannig að þú úðaðir á réttum tíma og stað á veginn.
Furutrjábolir af lágum gæðum voru lagðir meðfram vegunum og notaðir sem „höggdeyfar“.
Furubolirnir gerðir vatnsósa til að halda þeim á sínum stað. Í bröttu brekkunum voru notaðar „hemlunarkeðjur“ eða „beisliskeðjur“ til að halda aftur af farmunum.
Beisliskeðja samanstóð af U-laga stálstykki. Tveggja eða þriggja feta löng keðja var tengd við aðra hlið „U-sins“.
Keðjuhlekkir stækkuðu smám saman frá litlum í stóra og svo aftur í litla. Rennitengi og festibúnaður tengdu keðjuna við hina hlið „U-sins“.
Kúskurinn myndi stöðva farminn þegar hann væri í jafnvægi efst á hæð.
Farmurinn þyrfti að vera nógu langt yfir hæðina svo hestarnir næðu sleðanum með farminum af stað aftur. Ökumaðurinn staðsetti ‘U’-ið yfir fremri hluta sleðans hægra megin, með keðjuna undir sleðanum og lausahlekkinn að utanverðu.
Keðjan myndaði núning til að hægja á farminum. Nálægt botni hæðarinnar myndi kúskurinn nota bólukrók1 til að losa lausahlekkinn og leyfa keðjunni að teygja sig og dragast meðfram sleðanum.
Kúskar gátu ekki stöðvað á jafnsléttu vegna þess að hestarnir gátu ekki sjálfir komist af stað með hlass.
Á hleðslustöðum notuðu hleðslumennirnir/kúskarnir langa ‘bungu’ og stangir til að hjálpa hestunum að koma hlassinu af stað.
Öðrum enda stangarinnar var stungið undir aftari hluta og hinn endinn hvíldi á öxl hleðslumannsins og vogaraflinu beitt.
Kúskurinn myndi þá hvetja með því að góla og stýra teyminu til að losa fremri sleðann.
Eftir að hafa kallað „haw“, hvatti kúskurinn teymið áfram og hleðslumennirnir „humpuðu“ farminn.
Þegar farmurinn var kominn af stað var það í höndum ökumannsins að halda honum á hreyfingu. Hestarnir voru með hvöss skaflajárn og ökumenn unnu hart að því að koma í veg fyrir að hestarnir skæru/rispuðu fætur sína á hvössum skaflajárnunum.
Sleðar sem runnu í stjórnleysi eða brotnar bindingar leiddu yfirleitt til dauða hesta og kúska.
Ég hef séð ökumenn nota „staurabinding“, sem er grænn trjásproti beygður yfir trjábolina.
Eftir síðustu ferð dagsins þurfti einn kúskur að beisla hest fyrir viðartank á sleða, fara að ánni eftir vatni og síðan væta aðalvegina. Bakleið var aðeins vökvuð af og til.
Hér er gömul mynd af sleðadragi sem við notuðum fyrir eldiviðinn og pappírsviðinn.
Þetta er mjög gömul mynd, en það eru 11 1/2 kúbikmetrar af viði á þessum sleða
Naut voru notuð til að þjappa vegina eftir mikla snjókomu og stundum voru þau notuð til að draga trjáboli.
Faðir minn var meistari í að valta yfirfennta vegi.
Djúpur snjór er erfiðastur að valta því hann hefur tilhneigingu til að þjappast saman fyrir framan valtarann. Góður ökumaður getur komið valtaranum upp á snjóinn og þjappað honum niður.
Miklar þakkir til Tyke Frost fyrir að deila sögum sínum, minningum og myndum með okkur! Það er alltaf ánægjulegt að heyra um reynslu og sögu sem berst til okkar í gegnum aðra.
Við kunnum sannarlega að meta að þú hafir gefið þér tíma til að deila þessum fjársjóðum fortíðarinnar með okkur!
Þessi glæsilega hönnun var send okkur af Bridgeport-fréttaritara okkar, Joseph Irving. Við teljum vagninn sérstaklega fínan. Hlið aftursætsins er mynduð úr reyrverki.
Fram– og afturstuðningsjárnin standa á glæsilegu fimmta hjóls braketi að framan og á fallegu grunnskrauti að aftan.
Aftari panilinn er með laufútskurð sem endurtekur sig á barnasætinu á minna fremra þilinu. Þegar öllu er á botninn hvolft er þetta ein besta hönnun sem við höfum hingað til myndskreytt. Framlag Sec Brown í járndeildinni.
0000
Pæton Presta körfuvagn #10
0000
Pæton Presta körfuvagn #4
0000
Pæton Rimla #8
0000
Pæton smáhest körfuvagn #13
0000
Pæton Spider #15
0000
Pæton Spider Læknir #9
0000
Pæton Stanhope #11
0000
Pæton Stanhope #17
1785
Pæton Stanhope #14
1810
Pæton Brewster #12
1833
Pæton í Þýskalandi #3
1837
Pæton síams #1
1857
Pæton Irvings garðsins #20
1857
Pæton Stanhope #6
1860
Pæton drottningar #5
1860
Pæton Lækna #38
1860
Pæton með skiptisæti #35B
1860
Pæton skemmtivagn #39
1900
Pæton sýningareintak #7
1901
Pæton Brake #2
Heimild: The Coach Makers Magazine á Internet Archive 1857.
Viktoría, lokaður langferðavagn. Herra Saladee: — Ég hef nýlega fengið teikningu frá vini mínum í London. Rétta teikningu af vagninum sem smíðaður var fyrir Viktoríu Englandsdrottningu. Úr henni hef ég gert teikninguna sem ég sendi þér hér fyrir Magazínið.
Sá hluti sem táknar efsta hluta sætis, aftan, er skorinn út og festur á yfirbygginguna; svo líka pílárarnir. Teikningin mun gefa verkamanninum rétta hugmynd um smíði vagnsins. Spara mér þannig vandræðalega vinnu við að segja lesendum þínum með langri og gagnslausri útskýringu.
M. M. T.
Heimild: The Coach Makers Magazine á Internet Archive 1857.
Á áttunda áratug tuttugustu aldar afhjúpuðu fornleifafræðingar merkilegan steinaldartréveg nálægt Nieuw-Dordrecht í Hollandi. Þessi forni vegur, sem er tilkomumikill 4.573 ára, teygir sig í að minnsta kosti 800 metra. Með því að lesa með ákveðinni vísindalegri aðferð í tréð, hafa sérfræðingar tímasett smíði hennar til 2.549 f.Kr.
Þessi uppgötvun dregur ekki aðeins fram háþróaða verkfræðikunnáttu síðari hluta steinaldar, þegar slípuð steinvopn og áhöld voru ríkjandi, heldur býður einnig upp á ómetanlega innsýn í samgöngur þeirra og viðskiptahætti. Varðveisla vegarins í mýrkenndum jarðveginum hefur veitt sjaldgæfa innsýn í fágaða innviði forsögulegrar Evrópu.
Appian vegurinn er kannski frægasti og þekktasti rómverski vegurinn. Hann var nógu breiður til að tveir vagnar gætu mæst eða til að 5 hermenn gætu marserað hlið við hlið. Bygging Appian vegarins var stórkostlegt verkefni og sýndi aldir af frábæru handverki.
Vegurinn er 582 km langur og framkvæmdir hans hófust af Appius Claudius Caecus, rómverskum embættismanni, árið 312 f.Kr. Vegurinn lá suður frá Róm meðfram vesturströnd Ítalíu, beygði síðan austur til Brindisi við Adríahaf og þaðan til Otranto.
Róm til forna var fræg fyrir marga glæsilega eiginleika. Þeir fyrstu sem koma upp í hugann eru: skylmingakappar, frábærir sigrar og keisarar. En langlífasta framlag Rómar til sögunnar voru líklega vegirnir, sem bjuggu til samtengt net allt að 322.000 km, sem skapaði hið fræga orðtak: „Allir vegir liggja til Rómar.“
Heimild: Appian Way | Roman Empire, Rome-Capua, Aqueducts | Britannica. –
Appius Claudius Caecus | Roman Statesman, Aqua Appia & Appian Way | Britannica. – Phenomenal Nature Facebook.
Ég bjargaði hlutunum úr harðviðar-hestasleðanum mínum er geymslustaðurinn hans var seldur. Meðfylgjandi er mynd af bílakerru með hlutum sem ég bjargaði. Meiðunum virðist fylgja nóg af járnhlutum og fyrri viðum til að komast að því hvernig hann leit út. Þegar kemur að yfirbyggingunni hef ég mun minna tiltækt til að nota fyrirmynd. Ég held að ég sé með aðalharðviðinn réttan úr járnverkingu og harðviðarleifar sem eftir voru en ég get ekki fundið út hvernig fuglafígúran, sem er líka með lítið ryðgaðan járnbút sem hangir við, samlagast aðalgrindinni.
Ég er líka ekki viss um hvernig gólfið er skipulagt og smíðað. Allar myndir sem ég finn eru ekki nógu góðar til að gefa mér hugmyndir ásamt því að ég er ekki viss um gerðina/heiti sleðans þar sem ég hef ekki séð hann í 40 ár. Ég gaf samt út myndina af því sem mér finnst komast næst upprunanum. Allar hugmyndir, eða betri myndir af smáatriðunum eða jafnvel uppflettibók, væri frábær hjálp!
Með fyrir fram þökk. Paul.
Ekki minnst á smíðaár eða tímabil.
Teikning úr bókinni „Horse Drawn Sleighs“, eftir Susan Green. Önnur útgáfa 2003: Teikning af Cutter sem kemst hvað næst á þessum myndunum. Sést fuglahöfuðið (ornimentið), hvernig gengið er frá því, og hvar það er staðsett.
Ótrúlegt er að sjá hvernig fyrsta atriðið setur tóninn fyrir alla seríuna. Hún hefst með því að Ingalls-fjölskyldan ferðast á yfirbyggðum vagni sínum yfir víðáttumikla opna sléttu Kansas, sem táknar ekki aðeins leit þeirra að nýju heimili heldur einnig brautryðjanda Ameríku. Þetta atriði er fullkomin kynning á þemum fjölskyldunnar, þrautseigju og áskorunum landamæralífsins sem verða þungamiðjan í frásögninni. Það er ótrúlegt að hugsa til þess hvernig þessi einfalda en kraftmikla upphafssena lagði grunninn að þáttaröð sem myndi fanga hjörtu milljóna og verða tímalaus klassík í sjónvarpssögunni.
Húsið á sléttunni eða „Little House on the Prairie“ er ein farsælasta dramatíska þáttaröð sjónvarpssögunnar. Þessi sjónvarpsgoðsögn hófst með tveggja klukkustunda tilraunamynd sem var fyrst sýnd á NBC 30. mars 1974 sem kynnti Ingalls-fjölskylduna fyrir milljónum áhorfenda um allan heim. Hún var í kjölfarið tekin upp sem þáttaröð sem var frumsýnd 11. september 1974 og var sýnd á NBC á níu tímabilum til 1983. Alls samanstendur þáttaröðin af tilraunaverkefninu, 204 þáttum og þremur tveggja tíma sérsmíðum sem framleiddir voru á tíunda ári.
Þátturinn var áfram vinsæl þáttaröð og hlaut sautján Emmy® og þrjár Golden Globe® tilnefningar ásamt tveimur People’s Choice® verðlaunum. Það vann meira að segja tvenn Western Heritage verðlaun. „Little House on the Prairie“ var framleitt af NBC í samvinnu við framleiðandann Ed Friendly. Sjónvarpsþættirnir léku Michael Landon sem Charles Ingalls (Pa), Karen Grassle sem Caroline Ingalls (Ma), Melissa Gilbert sem Laura Ingalls, Melissa Sue Anderson sem Mary Ingalls, Lindsay og Sidney Greenbush sem Carrie Ingalls, Alison Arngrim sem Nellie Oleson, Richard Bull sem Nels Oleson, Katherine „Scottie“ MacGregor sem Harriet Oleson og Charlotte Stewart sem Miss Beadle. Flugmaðurinn var skrifuð af Blanche Hanalis og Jack Hanrahan og leikstýrt af Michael Landon. Sjónvarpsþáttaröðinni var leikstýrt af Michael Landon, William F. Claxton, Maury Dexter, Victor French og Leo Penn. „Little House on the Prairie“ hefur verið í sjónvarpi í 50 ár. Þættirnir eru nú sýndir í 46 löndum um allan heim.
Charles and Caroline Ingalls
Caroline Celestia Ingalls Swanzey (1870–1946)
Laura Elizabeth Ingalls Wilder (1867-1957)
Mary Amelia Ingalls (1865-1928)
Grace Pearl Ingalls Dow (1877–1941)
Tregablandin brottför Charles Ingalls
Í „Pioneer Girl“ gerir Charles Ingalls eitthvað sem kom flestum lesendum í opna skjöldu: í skjóli myrkursins hleður hann upp vagninum, rífur börnin upp úr rúminu og þau flýja úr bænum – til að komast hjá því að borga leiguna. Síðan „Pioneer Girl“ kom út árið 2014 hefur þetta atriði vakið mikla athygli. Gagnrýnendur bentu upphaflega á óvænta „grínleika“ þessa þáttar og hvernig hann spillti persónu Pa. Nýlega, í mikilli umfjöllun um Prairie to Page, PBS heimildarmyndina um Lauru Ingalls Wilder, hafa fræðimenn (sjálfur þar á meðal) notað þetta atriði til að sýna hvernig Wilder gerði föður sinn að rómantík í Little House bókunum. Charles Ingalls hefði aldrei hagað sér svona í skáldskap Wilders, bentum við á. Hann hefði aldrei gert eitthvað svo í grundvallaratriðum óheiðarlegt. En undanfarna daga hef ég séð þennan þátt í aðeins öðru ljósi. Í fyrsta lagi var þessi fyrirsögn í New York Times: „Stöðva brottflutning frá því að eyðileggja líf.“ Og svo voru skilaboð frá upplýstum og ástríðufullum lesanda Wilder, sem minnti mig á eitthvað sem ég hef lengi talað fyrir með Wilder: að lesa í samhengi. Að lokum, lína úr annarri grein í New York Times – „fortíðin upplýsir nútíðina“ – fékk mig til að átta mig á því að nútíminn getur líka upplýst fortíðina. Ég fór að halda að Charles Ingalls hafi á endanum gert það sem hann þurfti að gera, að ef til vill höfum mörg okkar hlaupið til að fordæma hann of fljótt.
Nítjándu aldar hliðstæður
Eins og svo margir í dag fann Ingalls-fjölskyldan sig í efnahagslegri eyðileggingu eftir skelfilegan atburð: Engisprettuplágu Minnesota, sem spannaði fjögur ár, frá 1873 til 1877. Ólíkt núverandi COVID-faraldri var engisprettuinnrásin í Minnesota svæðisbundin. Samt voru þetta náttúruhamfarir í epískum hlutföllum og það varð til þess að fólk, sem annars hefði verið sjálfbjarga, barðist við að finna vinnu, að setja mat á borðið, til að sjá fyrir heilsu og öryggi fjölskyldna sinna. Þetta var stórslys sem venjulegt fólk hafði ekki stjórn á. Eins og einn bóndi í Minnesota skrifaði: „Nú hefur uppskeran okkar eyðilagst tvö ár í röð og við getum ekki séð annað en hungursneyð í framtíðinni.“1 Minnesota-fylki sendi sendingar af hveiti, beikoni og hveiti til að veita aðstoð til hundruða fjölskyldna í sýktum sýslum nítjándu aldar, hliðstæðu við innkeyrslu matarbanka nútímans sem þjóna fjölskyldum sem hafa aldrei þurft hjálp áður. Engisprettuinnrásin kostaði Charles og Caroline Ingalls tvær uppskerur, búskapinn þeirra og jafnvel líf eins barna þeirra, hins níu mánaða gamla Charles Frederick, sem lést skyndilega þegar fjölskyldan flutti austur árið 1876 í von um nýtt upphaf í gamla bænum Burr Oak, Iowa.
Atvinnuleysi, brottrekstur og heimilisleysi
SysturnarCarrie, Mary og Laura Ingalls um 1880
Hann hafði áhyggjur af öryggi fjölskyldu sinnar og flutti þá út úr herbergjum yfir í matvöruverslun (sem var nálægt ósmekklegu salerni) og leigði „lítið rautt múrsteinshús í jaðri bæjarins.“ Húsráðandi þeirra var Benjamin Bisbee, „einn af ríkustu mönnum í Burr. Eik. Vorið 1877 fæddi Caroline Grace Pearl annan munn til að metta. Charles átti í erfiðleikum með að vinna sér inn laun. Starfið sem hélt honum frá fjölskyldu sinni stóð ekki undir útgjöldum þeirra. Jafnvel þegar Wilder var tíu ára „vissi hann að pa og mamma voru í vandræðum, að þau þyrftu peninga.“ Svo virðist sem íbúar Burr Oak vissu eða giskuðu á að fjölskyldan væri líka í erfiðleikum. Eunice Starr, eiginkona læknis bæjarins, bauðst til að taka Lauru úr höndum Charles og Caroline.
Við börnin vorum vöknuðum
Vinnuveitandi pa keypti kýr fjölskyldunnar, sem gaf Charles og Caroline nægan pening til að standa straum af kostnaði við ferðina vestur. Charles hitti leigusala þeirra — hr. Bisbee – og bað um framlengingu á leigu þeirra, „lofaði að senda honum hana um leið og hægt væri. Hvaða val hafði Charles Ingalls? Launin hans í Burr Oak dygðu ekki uppihaldskostnað fjölskyldu hans ef leigusali hans myndi ekki samþykkja framlengingu á leigunni og ef Ingalls-fjölskyldan staldraði við myndu þeir missa hestahópinn sinn og standa enn frammi fyrir heimilisleysi í framtíðinni. Það voru ekki greiðslustöðvun eða áætlanir um leiguaðstoð eða atvinnuleysistryggingar fyrir fórnarlömb náttúruhamfara á þeim tíma og stað. Til að halda fjölskyldunni saman, til að reyna aftur að byggja upp nýtt líf fyrir hana, gerði Charles Ingalls það sem hann þurfti að gera: „Einhvern tímann um nóttina vöknuðum við börnin og sáum að vagninn með hlíf stóð við dyrnar. Pa setti rúmið okkar í vagninn og festi hestana á; svo klifruðum við inn og ókum í burtu í myrkrinu.“
Dæmi um þrautseigju
Ingalls-fjölskyldan sneri aftur til Walnut Grove í Minnesota árið 1877. Vinir deildu heimili sínu með þeim. Charles fann vinnu í verslun en efnahagsbarátta fjölskyldunnar hélt áfram. Laura, sem er enn ekki unglingur, vann sem leigustúlka. Samt, langt frá því að vera álitinn óheiðarlegur af samtímamönnum sínum, hélt Charles Ingalls áfram að vera virtur meðlimur samfélagsins, kjörinn friðardómari Walnut Grove árið 1879. Efnahagur fjölskyldunnar byrjaði ekki að batna lítillega fyrr en hún flutti til Dakota-svæðisins seinna sama ár, og jafnvel þá mátti fjölskyldan þola hvert áfallið á eftir öðru, þar á meðal blindu Mary sem skall á jafnvel áður en þau fluttu til Dakota-svæðisins. Það tók Wilder og fjölskyldu hennar næstum tíu ár að jafna sig eftir efnahagslega eyðileggingu engisprettupestarinnar. Maður vonar að með upplýsta efnahags-, félags-, menningar- og læknisstefnu til staðar muni það ekki taka heiminn tíu ár að jafna sig eftir núverandi heimsfaraldur. En sama hversu upplýst stefna okkar á tuttugustu og fyrstu öld kann að vera mun hún ekki draga úr sorginni og þjáningunni sem svo margir hafa þegar þurft að þola. Ég held að það sé kominn tími til að láta Charles Ingalls njóta vafans. Hann ætti ekki að vera fordæmdur fyrir ákvörðunina sem hann tók í Burr Oak. Í staðinn, þar sem við lifum núna í þessum COVID-heimi, þar sem vinir eru atvinnulausir og eiga í erfiðleikum með að borga reikninga sína án þeirra eigin sakar, ættum við að líta á hann sem dæmi um seiglu, hollan föður sem er örvæntingarfullur til að halda fjölskyldu sinni saman á meðan óvenju erfiðir tímar. Það er ekkert óheiðarlegt í því.
Tilvitnanir
1. Vitnað í Gilbert Fite, „Some Farmers’ Accounts of Hardship on the Frontier,“ Minnesota History, mars 1961, bls. 207.
2. Laura Ingalls Wilder, Pioneer Girl: The Annotated Autobiography, Pamela Smith Hill, útg. (Pierre: South Dakota State Historical Society Press, 2014), 109.
Málverkið sem sýnt er heitir „The Plot 11“ eftir Harold von Schmidt og sýnir landnema sem nota blakkakerfi til að flytja vagn upp bratta brekku. Von Schmidt, sem fæddist árið 1893, var bandarískur teiknari þekktur fyrir myndskreytingar sínar af villta vestrinu.
Heimild: True Fans of Western Art – Official á Facebook
Þýðendur: Friðrik Kjartansson og erlendur.is (Málstaður)
Yfirlestu: malfridur.is (Málstaður)
Í október 1876 ályktaði Charles Goodnight að Palo Doro Canyon yrði frábær heimabúgarður.
Viðráðanlegt var að flytja nautgripina yfir gilið í einu lagi. Þröng skriða eða skor var notuð til að láta eldhúsvagnanna síga niður.
Kúrekarnir hans stóðu frammi fyrir því stóra verkefni að koma vagninum, nautgripum og birgðum niður 213 metra vegg í gilið.
Þegar mennirnir létu vagninn síga niður bröttu hlíðina, notuðu þeir múldýrin með því að hlaða þau með þungum birgðum og ráku nautgripina niður á gilbotn.
Til þess að láta vagninn síga var notuð blokk og festur. Blokkin og stífufestingar gátu þannig þolað óhóflega þungt hlass.
Slíkar stífufestingar voru oft notaðar til að hjálpa vögnum að komast yfir ár líka. Oft var þetta kölluð Manila-lína ( reipi ).
En hættulegra en uxagripadregna vagna var að fara yfir Klettafjöllin ( Rocky Montains ) með hesta og uxavagna og láta þá síga niður brattann til að komast leiðar sinnar.
Þessir vagnar urðu svo með tímanum samþykktir sem hefðarhönnun hvers lands og landsvæðis. Í sumum löndum urðu til tvær eða þrjár gerðir vagna sem voru samþykktar sem hefðarhönnun meðan í öðrum löndum urðu mun fleiri sem uppfylltu samþykktar hefðir. Þeim tuttugu og fjórum plötum ( plates ) í réttum litum er ætlað að gefa innsýn í vídd og útbreiðslu vagnanna eins og mögulegt er landfræðilega.
Þetta verkefni inniheldur lýsingu á vögnunum, byggða á persónulegum og upplýsingum sem koma víða að. Smíði vagnanna er lýst fyrst og fremst, vegna þess að höfundurinn (James Arnold) er ekki vagnasmiður (wheelwright) og í öðru lagi vegna þess að höfundur vill ekki troða sér inn á svið bókar sem nú þegar hefur verið gefin út, sem lýsir öllu ferlinu frá því áður en tréð er fellt til lokaafurðar, meðfylgjandi sú tilfinning að sú útgáfa sé fullnægjandi og verði ekki endurbætt.
Í þá bók, The Wheelwrights heildsala George Sturt, sem gefin var út af Cambridge University Press, verður vitnað nokkrum sinnum. Eins er saga vagnanna (History of waggons),
bók sem fjallar um frumstæð flutningaáframhald (the primitive transport onward), er ekki meðal tilvísunarbóka,
vegna þess að hún hefur verið tekin fyrir af Geraint Jenkins í bókinni enski búvagninn (the English farm wagon) útgefin af David og Charles ásamt Landbúnaðarflutningar í Wales) (Agricultural Transport in Wales), útgefin af Þjóðarsafni Wales (National Museum of Wales).
Verkefninu gæti verið best lýst sem samantekt til 25 ára af heimildaöflun, allt saman framkvæmt með mikilli notkun á hjólhesti. Jafnvel að stríði loknu var nóg af vögnum til. Suma fundum við á ótrúlegustu stöðum og enn í notkun, aðrir voru svo langt gengnir að aðeins var hægt að draga af þeim verðmætar upplýsingar. Teikningarnar hafa verið unnar úr skissum af vögnum víðs vegar í umhverfi sveitanna og annarra aðstæðna.
Mikil rannsóknarvinna liggur að baki og heldur áfram að vera framkvæmd því viðfangsefnið er nánast óþrjótandi. Höfundurinn mun alltaf vera djúpt þakklátur fyrir allar upplýsingar og lán á myndum, gömlum listum og svo framvegis. Þær upplýsingar sem stundum þykja léttvægar, geta sannað sig til að vera ómetanlegar að verðmætum. Eitt af verðmætustu hlutum í fórum höfundar er bréf frá Járnsmið á eftirlaunum frá áttunda áratugnum skrifað með vandlátri hendi.
Þýtt úr formála (Preface) bókarinnar The farm waggons of England and Wales, fyrst útgefin 1969 og svo núna endurprentuð með leiðréttingum 1974.
Vagnana (Waggons) frá Kent má kannski setja í flokka í einfalda, en einfalt hefur sinn sjarma. Þeir voru vel hannaðir með tilliti til notkunargildis og burðarstyrks ásamt endingu í þeim þungu og erfiðu verkefnum sem þeim var ætlað að leysa af hendi.
Yfir allt Bretland var smá mismunur í smáatriðum en gróflega séð var samt föst hefð fyrir hönnuninni. Vagnarnir voru byggðir í mörgum stærðum til að bera frá 30 cwt á 2 tommu hjólum til allt að 5 tonna á 4 1/2 tommu hjólum og þeim stærstu var ætlað að vera dregnir af fjórum hestum fullhlaðnir korni.
Þrátt fyrir að vagnasmiðirnir gerðu ráð fyrir tveimur dráttarsköftum var yfirleitt bara eitt notað tengt við fremri undirvagninn með pinna (splitti).
Hin miðlungsdjúpa yfirbygging/skúffa/miðlungsdjúpi pallur nýttist illa vegna þverbitanna þriggja sem voru lagðir (tappaðir) í hliðarnar. Út frá almennri venju hækkaði efri hluti skjólborðanna fram og aftur í svo að segja beina línu; í flestum vögnum er þetta mjúkur bogi.
Efri mörk skjólborðanna voru ákvörðuð af uppistöðum þeirra og járnramma sem var í laginu eins og N og veitti aukinn stuðning sem var nauðsynlegur. Undantekningalaust voru allir vagnar með eina uppistöðu úr viði í hverju bili á milli járnramma og járnstyrkingar.
Viðaruppistaða fyrir miðju var aldrei hluti af stöðlum/hefðum nema í blönduðum (hybrid) vögnum en spjaldborðin (panel) voru látin halda sér í sömu stöðu að framan.
Skjólborðin voru með 10 – 12 viðaruppistöðum, flötum á hvorri hlið og 3 – 4 að framan. Enginn vagn frá Kent var með lokuðum palli/skúffu að aftan en þó var þverbiti þar aftan á festur með pinnum/dílum úr tré á skjólborðsendunum.
Undir aftasta bitanum var komið fyrir kaðalrúllu svo hægt væri að kasta kaðli yfir og herða vel að með aðstoð hennar.
Allir vagnar voru byggðir með skjólborð sem viðarborðin voru klædd með. Á fulllestuðum vagni var hlassið skorðað með lóðréttum póstum sem komið var fyrir í járnrömmum í hornunum. Til þægindaauka var vagnkassi venjulega settur á fram-borðið en stundum nálægt, rétt fyrir miðju samkvæmt stöðlum.
Allir vagnar höfðu 12 pílára í framhjólum og 14 í afturhjólum. Á meðan meirihluti vagnanna var með fjögurra tommu hjólabreidd, voru næstum jafn margir með 3½ tommu hjól.
Höfundur þessarar bókar hefur engar heimildir um 90 vagna sem skráðir voru hvort væru með breiðari eða mjórri gerð hjóla. Flestir þeirra voru með öxla sem smurðir voru með dýrafitu en Pope of Chiddingstone smíðaði vagna sem smurðir voru með olíu en ekki dýrafitu.
Þeir öxulendar voru stimplaðir með nafni hans. Fáir, mjög gamlir vagnar voru skrásettir með viðaröxum. Sem dæmi um blendinga má nefna að W. J. Tedham frá Bodiam í Sussex smíðaði vagna sína í samræmi við hönnunina frá Kent, án hefðbundinna staðla.
Þar fyrir utan voru vagnarnir frá Kent og Sussex venjulega málaðir með lit sem einhvers staðar var á milli þess að vera rjómalitaður og gulur eða brúnn, eða út í rauðan, en í raun var liturinn í 25% skráninga sá sami blái og á Sussex-vögnunum.
Allir vagnar voru með rústrauða undirvagna eða örlítið ljósari lit. Öll samskeyti í málningu skorti, bæði á yfirbyggingu og undirvögnum.
Varla var þekkt að á efsta borði væri að finna vörumerkið Heathfield en Ashford gerðu á því undantekningu þegar þeir smíðuðu vagn fyrir J. Henley á Pattenden-býlinu í Goudhurst.
Vagnarnir frá Kent báru aldrei nafn eiganda sinna á svörtu plötunni eins og í flestum öðrum löndum, en allar upplýsingar var að finna á Sans-Serif leturfæti í samfelldri línu á miðjubita eða jafnvel efst á skjólborði.
Þýðandi og skrásetning Friðrik Kjartansson
Heimild: The Farm Waggons of England and Wales, bls. 24 og 25. Útg. John Baker. London.
