Tag: þýskaland

Slökkviliðsvagn með dælu #3Slökkviliðsvagn með dælu #3

0 Comments

Slökkidæla um borð í vagni til slökkvistarfa í Póllandi. Smíðaár 1900. Smíðaland Þýskaland og kostaði 1570 þýsk mörk árið 1900.


Vagninn er númer: 198 í catalog-bæklingnum frá verksmiðjunni. Vatnspumpan er 120 mm. Sem sogar um borð vatn ásamt því að sprauta frá sér og er handkröftuð



Sætin eru svo skápar í leiðinni.





Handfang fyrir dælingu um borð og sprautun á eldin. Pláss fyrir fleiri en tvo dælupersónur.


Bremsusystemið er öflugt og lipurt.


Tromlan sem geymir slönguna.


Festing fyrir ljósker/lampa sem festist við sætið.


Skápar fyrir öll verkfæri sem þörf er á í útkalli.


Hér sogast vatnið um borð í geyminn.


Heimild: Paweł Gębura Póllandi.

Þýddi og skráði: Friðrik Kjartansson

Yfirlestur: malfridur.is

Saga listar í vagnasmíði 2 kafli bls. 3Saga listar í vagnasmíði 2 kafli bls. 3

0 Comments

Næsta skref, hins vegar, í framförum langferðavagnasmíði væri að nota betri yfirbyggingu en aðeins vagn. Þannig var það með hestaburðarrúm.

Mynd 9. Burðarrúm fyrir hesta.

Þau voru löng og mjó — nógu löng til að maður gæti hallað sér í þeim — og ekki breiðari en breidd hestanna milli stanganna sem voru settar hver sínu megin við hestana. Stangirnar voru um 1.21,92 til 1.52,4 metra langar og tveggja til 0,76,2 metrar að ystu breidd, með lágum hliðum og hærri endum. Inngangurinn var í miðjunni, beggja enda, hurðirnar mynduðust stundum með rennispjaldi og stundum einfaldlega með þverslá. Uppstingin voru úr leðri eða járnlykkjum, þær síðarnefndu voru á hjörum til að snúa upp þegar burðarrúmið var sett á jörðina.

Efri hlutinn var myndaður með nokkrum breiðum trébogum, sem voru sameinaðir að ofan í fjórum eða fimm rimlum, og yfir allt var settur tjaldhiminn sem opnaðist í miðjunni, á hliðum og endum, fyrir loft og ljós. Fyrstu skemmtivagnayfirbyggingarnar voru gerðar á svipaðan hátt og burðarrúmin, en frekar lengri og breiðari, með svipuðum hurðum og/eða útgöngum. Þessar yfirbyggingar þróuðust smám saman meira skreyttar með útskurði og trébogarnir skiptust út fyrir stólpa eða lóðréttar stangir, en endar þeirra voru skreyttir málmrósettum eða útskornum dýrahausum og gyllingum. Ég hef ekki fundið neina ákveðna dagsetningu þegar þessar yfirbyggingar voru fyrst hengdar upp á spelkur eða leðurbönd/ólar.

Upphenging hengirúms við burðarstólpa vagns og burðarrúms úr aktygjum hestanna myndi hins vegar benda til þess að þessar endurbættu yfirbyggingar séu hengdar út frá svipuðum burðarstólpum. Ég hef séð á mjög fornu olíumálverki, í Nürnberg, tvo vagna eins og ég hef lýst, með útskornum og gylltum lóðréttum burðarpóstum bæði fyrir framan og aftan yfirbygginguna; efri hluti yfirbygginganna er með útskornum ferningum á miðjum hliðum sem eru gerðir fyrir tilfærslu yfir toppinn, og ökumaðurinn situr fyrir utan vagninn á milli burðarpóstanna/súlanna.

Mynd 10. Giftingarvagn hertogans af Saxony.

Við höfum hins vegar í Coburg, höfuðborg Saxe-Coburg (seinna Edinburgh, Englandi), varðveitt nokkur forn farartæki, sem eru með þeim elstu í Evrópu. Eitt þeirra var smíðað í tilefni brúðkaups kjörforsetans af Saxlandi, John Cassimír hertoga, árið 1584, og Önnu af Saxlandi. Hann er með leðurböndum/borðum/breltum og háum hjólum, sem mæla 1.42,44 metra og afturhjólin 1.52,04 metrar á hæð; fjarlægðin frá miðju til miðju öxlanna er 3,19,32 metrar. Útskornu burðarpóstar/súlur, sem yfirbyggingin hangir í af leðurólunum/beltunum/borðunum, eru greinilega þróaðir út frá almennum stöðlum vagna. Yfirbyggingin er 1,93,04 metra löng, en aðeins 0,91,44 metrar á breidd. Uppstigin eru nú horfin. Hjólin eru með viði en yfir samskeyti hjólbarðans/félaganna eru litlar járnplötur um 25,4 sentimetra langar.

Teikning sögð af Walter Rippon vagni Maríu 1555

Þessi langferðavagn er ekki sá eini. Það er annar, aðeins lengri og stærri, smíðaður fyrir annað hjónaband hertogans, árið 1599, með frú Margaret. Það er líka minni vagn smíðaður fyrir hertogann John Frederick, strax árið 1527, fyrir hjónaband hans og Sybilla frá Cleves. Þessi litli langferðavagn var sýndur í ár (1876) á listasýningunni í München; upprunalegu járnuppstygin eru enn á vagninum.

Það eru líka tvær litlar langferðavagnayfirbyggingar, sem hægt er að sjá í Verona (1877) og eru sýndar í Palace Sarego Allighieri, með frásögn um að þau hafi verið notuð af skáldinu Dante. segir sagan.

Mynd 11. Vagn Dante. Segir sagan.

Gozzadini greifi skrifar um forna vagna og vegna skjaldarmerkjaskjaldar sem enn er á einum vagninum hafi hann fundið út að smíða árið 1549, fyrir hjónaband Ginevra, síðasta af kynþætti Dante Allighieri, við greifann Marc Antonio frá Sarego. Þessi langferðavagn, eins og sést á mynd 11, er fallega lagaður og skreyttur. Báðir eru aðeins beinagrindaryfirbyggingar og þurfti að hylja til að forðast sól eða rigningu, með leðri, klút og silkigardínum. Það eru forvitnileg lög sem Gozzadini greifi vitnar í, sem sett voru á sextándu öld í ýmsum borgum á Ítalíu, gegn óhóflegri notkun silkis, flauels, útsaums og gyllinga í yfirklæði vagna og aukahluti hesta. Árið 1564 hvatti Píus IV. kardínála og biskupa til að nota ekki vagna, eftir tísku hvers tíma, heldur láta konur slíkt eftir og nota sjálfar á hesta. Júlíus hertogi af Brúnsvík gaf út tilskipun árið 1588 um að þegnar hans ættu að hætta að reiða sig á vagna og snúa aftur til hins gagnlega aga að fara um á hestum.

Notkun vagna í Þýskalandi á sextándu öld var ekki minni en á Ítalíu; verslunarstraumurinn, einkum frá austri, hafði lengi streymt inn í þessi tvö lönd í átt til Hollands og auðgað allar borgir í framgangi þess, og hinir ríku kaupmenn byggðu fín hús og kirkjur og ráðhús og myndu fá sitt. Vagnar voru myndarlega skreyttir sem og húsin þeirra. Macpherson segir í verslunarsögu sinni að Antwerpen hafi átt fimm hundruð vagna árið 1560, á tímum Elísabetar drottningar. Frakkland og England virðast hafa verið á eftir öðrum Evrópu á þessu tímabili.

Skemmtilegt Podcast um ferðalög á Englandi og Evrópu fimmtándu og sextándu aldar

This image has an empty alt attribute; its file name is Vagn-Elisabetar-Englandsdrottningar.jpg
Mynd 12. Smíðaður 1549. Elísabet drottning fékk hann 1560.

Fyrsti langferðavagninn var smíðaður á Englandi 1555 fyrir jarl af Rutland, af Walter Rippon, sem einnig gerði langferðavagn 1556 fyrir Maríu drottningu, og 1564, langferðavagn fyrir ríki Elísabetar drottningar; árið 1580 færði jarl af Arundel langferðavagn frá Þýskalandi. Elísabet drottning vildi hins vegar frekar nota vagn mynd 12 sem William Boonen færði henni frá Hollandi árið 1560 og gerði hann að vagnstjóra sínum.

Vagnasafn Elísabetar 1

PDF skjal

Eiginkona þessa, William Boonen, flutti frá Hollandi listina að stauja föt og var skipuð til að útbúa hina frægu hálskraga drottningar, sem á myndum af henni príða háls hennar. Taylor, sem var kallaður vatnskáldið, segir að Parr gamli hafi gefið honum þessar upplýsingar árið 1605 og bætir við að síðan hafi „langferðavögnum fjölgað með þeirri ógæfu að þurrka út iðn vatnamanna vegna þess að Hackney-vögnum hefur fjölgað meira en nokkru sinni fyrr.” Annar rithöfundur kvartar yfir því að „nú er tekin upp notkun þessara vagna sem fluttir eru frá Þýskalandi, sem hástéttardömur hafi látið smíða fyrir sig til að rúnta um sýslurnar upp og niður við mikla aðdáun allra áhorfenda, og smátt og smátt óx notkun meðal aðalsmanna ásamt öðrum gæðum, svo innan tuttugu ára óx mikil iðn vagnasmíði í Englandi. Birtist í forvitnilegu smáriti eða bæklingi.



Saga listar í vagnasmíði 1. kafli bls. 3Saga listar í vagnasmíði 1. kafli bls. 3

0 Comments

Eftir dauða Alexanders var útfararvagn útbúinn

Flytja varð lík hans frá Babýlon til Alexandríu í Egyptalandi. Sú vegalengd voru nokkur hundruð kílómetrar. Líkvagninn hefur ef til vill aldrei verið nógu merkilegur til að minnast á í annálum vagnasmíðinnar. Hann var búinn til á tveim árum og var hannaður af hinum kunna arkitekt og verkfræðingi, Híerónýmusi. Hann var 18 metra langur og 12 metra breiður, á fjórum gríðarstórum hjólum og dreginn af sextíu og fjórum múldýrum. Útfararvagninn var samsettur úr palli og háu þaki, og átján súlur voru undir því. Hann var prýddur gulli og skartgripum. Gullbjöllur voru í þakbrúninni allan hringinn. Fyrir miðjunni var hásæti og fyrir framan kista Alexanders mikla. Kringum um kistuna voru vopn og brynja Alexanders. Þessi vagn var stór og sagnfræðingar hafa lýst honum og ýmsum áætlunum sem voru um útlit hans. Sjá má í verkum Ginsburgs á fornum vögnum í bókasafni British Museum, meðal annarra lýsinga.

Útfararvagn Alexanders mikla eftir lýsingu Diodorus Siculus . Heimild Wikipedia

Annað tímabilið í sögu hestvagna hefst með innrás Rómverja í Belgíu og Bretland. Bretar til forna höfðu notað vagna til hernaðarnota sem voru greinilega nýjar fréttir fyrir Rómverja. Hestvagnar Breta og Belga höfðu hærri hjól og var farið upp í að framan, ekki að aftan, eins og rómversku vagnarnir. Dráttarstöngin (tungan) stefndi upp að hálsi hestanna hjá Rómverjum. Hún stefndi lárétt milli hestanna og var svo breið að kúskurinn gat gengið eftir henni. Kúskurinn gat hlaupið fram eftir tungunni og stökk fram fyrir hestana Breta og Belgíu megin. Vagnarnir voru stærri en rómversku vagnarnir. Sæti voru líka um borð. Rómverjum þótti þetta sérkennilegt. Stundum voru þessir vagnar búnir tréútskurði sem stóðu út úr nöfum hjólanna. Gaulverjar og Belgar notuðu vafalaust svipaða vagna. Bresku vagnarnir „Út að borða“ [vagnar með sæti sem fengu þetta uppnefni frá Rómverjum sem fannst sérkennilegt] voru bestir. Cicero sem skrifar vini sínum í Bretlandi segir: „Fátt er þess virði að flytja það burt frá Bretlandi nema vagnanna en hann óskaði þess af vini sínum að hann færði honum einn til minja.“ Cicero skrifar vini sínum í Bretlandi segir: „Fátt er þess virði að flytja fólk burt frá Bretlandi nema vagnana en hann óskaði þess af vini sínum að hann færði honum einn til minja.“

Fjögurra hjóla vagninn, lægri hjól framan en hærri aftan, kallaðir „cisium“, varð aðalökutækið, hraðskreiðustu vagnarnir á opinberum vegum. Hvort heldur sem var á Ítalíu eða á hernaðarvegunum sem áður höfðu verið lagðir inn í Frakkland, Spán eða Þýskaland. Póstsendingar og bréf voru send með hraði og stundvísi til hinna fjarlægari hluta Rómaveldis. Sagnfræðingurinn Svenótínus nefnir að Ágústus keisari hafi sent unga menn, á sínum valdatíma, á hervögnum með boð til héraðsstjóranna. Auk þessara hraðflutninga eftir opinberu vegunum var vagninn notaður sem hægfara vagn (rheda) dreginn af sex eða átta

Fjögra hjóla Cisium dregin af múldýrum

Þegar Rómverjar tóku Cassíbelaus til fanga tóku þeir líka sex hundruð hestvagna, fjögur þúsund kúska (essedarii) og hermenn. Ég held að við megum líta á þessa vagna sem grunninn að þróun vagna Rómverja á síðari tímum. Þessi nafngift hreif Rómverja, „Essedum“ (komið frá Rómverjum. Þýðir líklega að sitja við eða að sitja við borð. Kannski þýðir það að borða, úr latínu að öllum líkindum). múldýrum. Hús voru byggð við aðalgötuna þar sem hægt var að leigja þessa tvær gerðir vagna. Cicero lýsir yfir að boð hafi verið send fimmtíu og sex mílna leið í „Cisium“ sem tók tíu klukkustundir. Á stöpli í Ingel, skammt frá Treves, er minnisvarði tveggja manna sem sitja í „Cisium“ með einum hesti. Farartækið er mjög líkt enskum vagni þekktum sem Gig.

Í stjórnartíð keisaranna í Róm fjölgaði farartækjum á hjólum, af ýmsum gerðum, en sökum þess hve óskýrt og ógreinilega höfundar þess tíma tala um þau er erfitt að setja inn nákvæmar lýsingar á þeim. Hjólin stækkuðu að ummáli. Í höfuðborg Rómar er keisarinn Marcus Árelíus keisari í hestvagni sem á að tákna sigurför en hjólin eru jafnhá baki hestanna. Sir William Gell nefnir í Pompeii til forna í verki sínu að þrjú hjól hafi verið grafin úr rústunum árið 79 þegar hann vann að því að reisa borgina Pompeii sem fórst árið 79. Hann nefnir að þrjú hjól hafi verið grafin úr rústunum á hans dögum—mjög líkt okkar tíma

hjólunum — lítið eitt diskuð og 4 fet og þriggja tommu að ummáli, með tíu pílárum, þykkari í hvorn enda en í miðju. Sir W. Gell sýnir einnig málverk af vagni sem notaður er til vínflutninga í risastórum leðurbelg. Á fjögurra hjóla vagni með boga í miðjunni (undirhlaup) fyrir framhjólið til að ganga undir í kröppum beygjum. Dráttarpósturinn (tungan) virðist á málverkinu, enda í nokkurs konar forki og tengjast öxulfestingunum í endann sem festist í vagninn. Eftir því sem auður Rómverja jókst sóttust þeir eftir að nota þægilega og vel skreytta vagna. Um árabil voru í gildi svokölluð „neyslulög“ sem settu reglur um klæðnað, húsgögn og skraut sérhvers borgara, í samræmi við stöðu hans og áhrif. Lögin settu einnig ákvæði um hvernig skreyta skyldi hestvagna í einkaeigu.