Tag: lestur

Tveggja sæta vagninn var smíðaður árið 1746 í Berlín og gefinn Elísabetu Petrovna keisaraynju af Friðrik II. konungi.

Þar sem Prússakonungur stundaði virka innrásarstefnu, gæti hann hafa sent þetta farartæki til rússnesku keisaraynjunnar til að öðlast stuðning hennar.

Jafnvel þótt þetta hafi verið raunverulegur ásetningur konungsins, hafði gjöfin ekki þau áhrif sem vonast var eftir.

Þegar sjö ára stríðið hófst árið 1756 gengu Rússland og Prússland í andstæð hernaðarbandalög.

Þessi glæsilegi vagn, sem sannarlega telst meðal bestu sýnishorna af skrautútskurði 18. aldar, er verk hins fræga handverksmanns Johann Hoppenhaupt.

Einkennandi stíll meistarans, með stórkostlegum útbreiddum pálmatrjám og knippi af oddhvössum laufblöðum, er ríkjandi í skreytingunum.

Hliðar farþegarýmisins eru prýddar með skjaldarmerkjum rússneska ríkisins, skreyttum með gerfidemantssteinum. Kopargerð kóróna prýðir topp vagnsins.

Vagninn er afar lifandi af tjáningu.

Rókókóeinkenni eru greinilega sjáanleg í formi hans og skreytingum.

Yfirbyggingin mjókkar niður á við og neðri hluti bakhliðarinnar sveigist á fallegan hátt.

Það eru þrír gluggar á framhlið og hliðarveggjum.

Gluggarnir og efri helmingur hurðanna með myndskreyttu efri hlutanum innihalda rúðugler.

Útskurðurinn skipar veglegan sess í heildarsamsetningunni á skreytingum vagnsins, í samræmi við smíðaatriðin og undirstrikar hann fallegar línur yfirbyggingarinnar og einstakra hluta, mjúklega sveigðar brúnir, hliðarsamskeytingar og glugga- og dyrakarma.

Gluggakarmarnir eru útskornir á afar fínlegan hátt. Djúpur útskurður breytist stundum í fullmótaðan skúlptúr.

Hinar kraftmiklu, léttu blómaskreytingar og skeljar, hinar skrautlegu gylltu skrautlínur og útskorna grindverkið með fuglum falla vel að höggmyndum af goðsagnakenndum sjávarverum sem virðast spretta út úr blómvöndunum og stórum, samfléttuðu laufaskrauti.

Fjölbreytt mynstur útskurðarins skapar lifandi samspil ljóss og skugga og dregur fram þrívíða tjáningu mynstursins.

Fíngerð útskorin mynstur þekja tæknilegu smáatriðin, öxulliðinn, stöngina undir yfirbyggingunni, skaftið, hjólin og bakhlið undirvagnsins.

Á framhlið undirvagnsins fléttast djúpskornar myndir og fíngerð rókókó-skreyting saman við tréskurð. Útskurðarmaðurinn hefur sýnt óvenjulega færni í listrænni meðferð sinni á vagninum.

Höggmyndaatriðin eru afar fínlega mótuð.

Þau sýna einstaka tilfinningu fyrir efninu. Skreytingarnar á þessum vagni eru meðal bestu sýnishorna af skrautskreytingum frá þessum tíma.

Efri hluti afturhliðarinnar er bólstraður með efni í dempuðum rauðum lit. Líkt og innri bólstrunin og skjaldarmerkið er þetta útsaumað með gullþræði í stóru, háu rókókó-mynstri.

Þessi coupé var verk hins fræga þýska vagnasmiðs, skreytingameistara og útskurðarlistamanns, Johann Michael Hoppenhaupt.

Nokkrar teikningar hans, sem og koparstunga, hafa varðveist.

Áhugavert laufmótíf, líkt og laufgað pálmatré eða blómavendir með stórum oddmynduðum laufblöðum í mjög djúpupphleyptu formi, gegnir mikilvægu hlutverki í skreytingum kerrunnar.

Þetta mótíf má einnig finna í tónleikasalnum í San Souci-höllinni í Potsdam, útskorna skreytingar sem einnig voru hannaðar af J.M. Hoppenhaupt um miðja 18. öld.

Við smíði þessa einstaka vagns sem gjöf til svo tignarlegs einstaklings sem keisaraynja Rússlands var, lagði meistarinn greinilega allt sitt og sköpunargáfu í hann.

Ef marka má teikningarnar voru gerðar nokkrar breytingar á upprunalegu hugmyndinni. Staðfestingu á því að vagninn var gjöf frá Friðriki II til keisaraynju Elísabetar Petrovna er að finna í skýrslum utanríkismálanefndarinnar frá árinu 1746. Vagninn var síðan notaður við krýningar allt fram á 18. og 19. öld.

Á 19. öld fengu hurðirnar bronsmedalíur með rússneska skjaldarmerkinu skreyttu með glitrandi hvítum kristöllum.

Skjöl úr skjalasafni Vopnabúrsins segja okkur að hurðir og hliðar vagnsins hafi upphaflega verið skreyttar með máluðum sveitamyndum.

Árið 1883 voru þau gyllt og prýdd þessum medalíum. Málverkið á veggjunum og hurðunum kom fram á sama tíma.

---

Heimild: https://www.kreml.ru/en-Us

Þýðendur: Friðrik Kjartansson og erlendur.is

Skráning: Friðrik Kjartansson

Yfirlestur: malfridur.is