1928 – Fjölskylda á ferð.
“ Fjölskyldan er sikileyska ríkið.”
Leonardo Sciascia
Heimild: C’era una volta in Sicilia á Facebook þar sem mynd er fengin að láni líka.
Þýddi og skráði: Friðrik Kjartansson
| Ferðamáti og gerð farartækis | Vegalengd á dag (mílur/dagur) | Lýsing | Aðal notkun | |
| Fótgangandi | 12 – 16 | Manna fætur. | Askonar | |
| Burðarstóll | 1-3 | Sex þrælar báru sem nam umhverfis þorp | Notað til stuttra ferða. | |
| Hestur | 30-35 | Hestur. | Flutningur á 1 til 2 manneskjum. | |
| Plaustrum | 10 – 15 | Efni tré. Ekki hús. Tvö eða fjögur þykk og sterk hjól. Hliðar eða ekki hliðar. Tveir uxar draga. | Þungaflutningar. | |
| Essedum | 25-30 | Lítill vagn án topps lokaður að framan, fyrir tvo farþega standandi. Dreginn af einum hesti eða múldýri eða mörgum. | Flutningur á manneskjum (líka stundum frakt). | |
| Cisium | 25-30 | Topplaus sæti fyrir sitjandi farþega. Tvö hjól. Dregin af einum eða tveimur hestum eða múldýri. Leigu Kúskar. | Flutningur á manneskjum | |
| Raeda | 20-25 | Topplaus eða klæði. Mörg sæti fyrir fjölda farþega. Fjögur hjól. Dreginn af mörgum Uxum, múldýrum eða hestum. Ekinn af Kúski, Langferðavagnstjóra eða vagnstjóra. | Flutningur á manneskjum | |
| Carpentum | 20-25 | Bogalaga toppur úr trjáviði. Fjögur hjól. Dreginn af hestum eða múldýrum. | Flutningur á einni ríkri manneskju. | |
| Carruca | 20-25 | Bogalaga toppur úr trjávið. Fjögur hjól. Hestar og múldýr draga oftast tvö. | Flutningur á tveimur ríkum manneskjum | |
| Cursus clabularis | 20-25 | Toppur úr klæði. Fjögur hjól. Dregin af Uxum, múldýrum eða hestum. | Flutningur á herbúnaði. |
Til umhugsunar: Mörkin sem eru tilgreind hér að ofan fara eftir tegund, ástandi og fjölda uxa, hesta, múldýra sem eru notuð hverju sinni; veðri, gerðar landslags og öðrum þáttum. Þetta einungis gróft mat.
| Athyglisverðar staðreyndir um rómverska vagna. Ökutækjum var bannað að aka til flestra stórborga Róma og nágrennis á daginn. Rómverskir vagnar voru með járnhjólum og hávaðasamir. Cisium var ígildi leigubíla okkar tíma og Kúskurinn tók fargjaldið. Langferðalög voru vægast sagt lýjandi. |
Fornleifafræðingar fundu Rómverskan vagn grafinn í ösku og ryki
Pompei hörmunganna frá 79 fyrir Kristsburð. Vagninn mun hafa verið viðhafnarvagn notaður á bæjarhátíðum og tillidögum en hann var grafinn upp úr öskunni í einbýlishúsi (villu Civita Giuliana) 700 metrum norður af veggjum Pompei og er mjög heillegur og vel varðveittur miðað við 2000 ára geymslu.
Vagninn er fjögurra hjóla úr járni, bronsi og tini. Massimo Osanna stjórnandi uppgraftrarins segir að vagninn sé eini sinnar tegundar grafinn upp á svæðinu. Uppgraftarvinna hefur áður skilað ýmsum hagnýtum ökutækjum notuð til flutninga og vinnu en aldrei þeim sem notuð voru til hátíðarathafna. Ósanna bætti við: „Þetta er óvenjuleg uppgötvun sem efldi skilning okkar á lífinu til forna.“ Hann bætti við: „Vagninn hefði verið notaður við hátíðargöngur og prósessíur“. Menningarráðuneytið kallar það „einstaka uppgötvun til fordæmis á Ítalíu“.
Pompeii var 13.000 manna bær þegar hamfarirnar gengu yfir og fólk og
lífsgögn grófust undir ösku og ryki og eyðileggingarmátturinn jafngilti mörgum kjarnorkusprengjum.
Um það bil 2/3 af 165 hektara bæjarins hafa verið afhjúpaðir. Rústirnar uppgötvuðust ekki fyrr en á 16. öld og skipulagður uppgröftur hófst 1750. Pompei heldur áfram að koma okkur á óvart með opinberun við uppgröft og hreinsun, í mörg ár enn ef að líkum lætur segir menningarmálaráðherrann Dario Franceschini.
Einstakt skjal um líf grísk-rómverska Pompeii stórt aðdráttarafl ferðafólks um Ítalíu og er það á heimsminjaskrá UNESCO.
Heimild: Daily mail.co.uk
Þýddi og skráði: Friðrik Kjartansson
Yfirlestur: malfridur.is
