Á að sjóða nafið eða ekki?Á að sjóða nafið eða ekki?
Grein frá 1884 þar sem trésmiðurinn spyr útgefanda Nafsins (the Hub, the Nave) áhugaverðra spurninga!
Að sjóða nafið!
Millville, O, March 1884 Spyrjandi
Spurning trésmiðs:
Hver er þín skoðun á að sjóða nafið (the hub) í léttari farartækjum þar sem hægt er að hafa efnið þykkra (öflugra)? Hvort getur orðið að betra hjóli, 1 tommu pílár rekinn í þurrt naf eða sama pílára- þykkt rekinn í soðið naf, og virkar límið eins vel í soðið naf? Hvað gerð af lími er best að nota hvítt eða gult? (ekki vitað hver munurinn er á hvítu og gulu lími sem notað var 1884)
Yðar einlægur Trésmiðurinn.
Við trúum ekki á það að sjóða nafið, né mælum við með að hafa nafið of þurrt. Ef Nöfin eru soðin, er hægt að reka píláranna í þau af meira afli, þar sem þau eru mýkri og teygjanlegri, en eftir að pílárinn er rekinn í mun náið þorna í fyrri, náttúrlega stærð og pílárarnir munu valda yfirálagi sem veldur svo aftur klofningi á nafinu. Okkar bestu hjólasmiðir hafa nafið eins þurr og hægt er áður en þeir reka pílárana í nafið; gæta skal að nákvæmri þyngd slaga í að reka pílárana í náið í þurru ástandi og er það þannig bara fyrir þjálfaða smiði. Til að þurfa ekki að hafa áhyggjur af því að nafið klofni er gott að dýfa nafinu í heitt vatn smá stund til að taka þurrkinn úr yfirborði nafsins.
Annar leiðingjarn þáttur þess að sjóða nafið er það að límið vill ekki loða eins vel við og við í þurrum viði þegar efnið harðnar, svo sem í Álmi eða Valhnotu, límið leysist
einfaldlega upp í vatninu á náinu og verður því ónothæft. Gott lím er það lím sem er með bestu viðloðunina. Við höfum séð bæði hvítt og gult lím jafn lélegt í þessum tilfellum. Við mælum með að velja besta límið sem markaðurinn bíður upp á, sjóðið svo tvo Valhnotubúta og límið þá saman og látið bíða í 24 tíma og þá rífið þá í sundur á límingarsvæðinu.
þá sjáið þér hvort límið er fyrsta flokks eða ekki. (Mun líklega ekki gefa sig á límfletinum ef límið er gott)
Heimildir: The Carriage Monthly, april 1884 (útgefin í heimildarbókinni) Wheelmaking wooden wheel design & construction
Þýðandi og samantekt Friðrik Kjartansson
Próförk Þórhildur Daðadóttir