Elísabet Petrovna keisaraynja hafði vagninn til afnota
Vagninn er tveggja sæta. Yfirbyggingin mjókkar niður á við og neðri hluti afturhliðarinnar er sveigður. Fimm gluggarammar og efri helmingur hurðanna með myndskreytingu og plötugleri. Hurðarþröskuldurinn er lágur og auðvelt að stíga upp í vagninn.
Berlín, 1740; flauel – Ítalía, 18. öld Askur, flauel, brons, járn; olíumálun, tréskurður, gyllingar á gifsi. Þetta tilheyrði Elísabetu Petrovna keisaraynju, dóttur Péturs mikla. Árið 1768 var það flutt frá Sankti Pétursborg til vagnaskemmu Moskvu. Upplýsingar frá vopnabúri Moskvu til vagnageymslu sömu borgar 1834.
Listræn meðhöndlun vagnsins endurspeglar greinilega smekk fyrir fágun og léttleika sem einkennir rókókóstílinn.
Þetta er sérstaklega áberandi í hinum ríkulegu og fjölbreyttu skrauttréútskurði. Gylltur skurður, gerður bæði í háum og lágum upphleypingum, er ríkulegur á kransalistanum, veggjasamskeytum, gluggaumgjörðum og dyrakörmum.
Skreytingin samanstendur af kerabum1, fuglum, skjaldarmerkjum, skrautrenningum og laufmynstrum sem mynda fínleg og glæsileg mynstur, auk vinsælasta skrautmótífs rókókóstílsins, nánar tiltekið stíliseraðu skeljarinnar eða „rocaille“ sem gaf stílnum nafn sitt.
Útskurður og málun á vinstri hlið yfirbyggingarinnar; bronsútskurður á fjöðrinni Coupé. Berlín, 1740; flauel – Ítalía, 18. öld.
Útskornu skrautverkin eru nokkuð yfirlestuð og meðferð skrautmyndanna örlítið dönnuð.
Samsetningin inniheldur höggmyndamótív sem virðast vaxa út úr skringilega samfléttuðu grasi eða breytast í akanthuslauf2 og sniglana efst á súlum (volutes)3.
Fágun vagnsins er undirstrikuð með málningu í pastelljósum bláum og bleikum tónum sem einkenna rókókóstílinn.
Hver spjaldhluti minnir á mikið skreytta fulningasamstæðu (dessus-de-porte)4, í útskornum römmum. Þeir sýna goðsögulegar senur, flestar tengdar Apolló.
Málverk á hurð Coupé. Berlín, 1740; flauel – Ítalía, 18. öld.
Listræn meðhöndlun vagnsins felur í sér bronsskraut sem er unnið af mikilli nákvæmni.
Bronsplöturnar sem hylja fjaðrirnar eru svo listilega útskornar að sjá má fínt samspil ljóss og skugga á upphleyptu yfirborðinu.
Skrautið úr stórum og litlum nöglum á þakinu fellur vel að heildarútlitinu.
Fram- og afturhluti undirvagnsins er þétt þakinn gylltum tréskurði í formi handritauppvafninga (scrolls) og rókókóstíls í smágerðu mynstri.
Undir kúsksætinu á vagngrindinni (rocker) er áhrifarík kringlótt höggmynd í formi vandlega mótaðra táknrænna karlkyns fígúra.
Hjólin eru máluð bleik og að hluta til þakin útskornum gyllingunum í lágmynd. Innri bólstrunin og skjaldarmerkið á kúsksætinu eru úr aðlaðandi appelsínugulu flaueli með upphleyptu mynstri.
Litur þess fellur vel að heildarútliti vagnins.
Vængirnir á skjaldarmerkinu eru listilega útsaumaðir með gullþræði og skreyttir blómum, skeljaformum og frjálslega bugðóttum stofni í miðjunni.
Vagninn er búinn endurbættu beygjukerfi og fjöðrun, og eðli skreytinganna bendir til þess að hann sé upprunninn í Berlín.
Í 18. aldar færslubók frá skrifstofu hirðar hesthúsanna eru upplýsingar um að vagninn hafi verið smíðaður í Berlín árið 1740 fyrir Elísabetu Petrovna keisaraynju og fluttur til Rússlands í gegnum verslunarumboðsmann.
Vagninn var einnig notaður eftir 1740 í fjölmargar ferðir Elísabetar keisaraynju á valdatíma hennar, eins og sjá má á koparstungum frá þeim tíma.
Vertu tilbúinn fyrir innsýn í sanna söguna Bob Boze Bell er þekktur sem vestræni sögumaður Bandaríkjanna.
Hann er listamaður, höfundur, rithöfundur og gegnir stöðu framkvæmdaritstjóra True West tímaritsins.
Bell er vinsæll og eftirsóttur í sjónvarpsheimildarþáttum um Villta vestrið og birtist sem sérfræðingur í tugum þátta um sögu Villta vestursins.
Bell hlaut Emmy-verðlaun sem framkvæmdaframleiðandi PBS-þáttarins, Outrageous Arizona, sem er skrítið yfirlit yfir aldarafmæli ríkisins, sem hann skrifaði einnig og aðstoðaði við leikstjórn.
Sem höfundur hefur Bell lífgað við Billy the Kid, Geronimo, Doc Holliday, Wyatt Earp og Wild Bill Hickok í metsölubókaflokknum sínum Illustrated Life and Times.
Bækur hans Classic Gunfights I, II og III eru skyldulesning um mikilvægustu byssubardaga villta vestursins. Bad Men eftir Bell er nú í fjórðu prentun, á meðan myndskreytt ævisaga hans, The 66 Kid: Alinn upp við ,,aðalveginn”1 veitir persónulega innsýn í ástríðurnar sem hafa knúið hann áfram í lífslangri leit sinni að því að túlka sögu ameríska vestursins fyrir áhorfendum um allan heim.
Mother Road: Vegur 66 sem John Steinbeck gerði goðsagnarkenndan ↩︎
Heimild: True West History of the American Fronters
Anna Ioannovia keisaraynja átti hestasleðann á undan!
Hestasleðinn hefur mörg sæti og er á meiðum. Hann er með fjórum hurðum og tíu gluggum.
Gluggar og efri helmingur hurða með mynduðum topphluta innihalda mjóar glerrúður sem eru tengdar saman með viðarröndum.
Yfirbyggingin, sem mjókkar niður, er nokkuð stór og samsvarar sér ágætlega.
Hér finnum við að minnsta kosti í sama mæli hina dæmigerðu barokkhilli í aðlaðandi skuggamynd.
Fyrir mikið notað farartæki sem ætlað var til lengri ferða á veturna er innréttingin nokkuð glæsileg og svipmikil.
Sleðavagninn er prýddur gylltum lágmyndarútskurði og skúlptúrum útfærðum á þann hátt og tækni sem minnir á síðasta fjórðung 17. aldar.
Þakbrúnarlistinn og veggsamskeyti yfirbyggingarinnar eru rammað inn með mjóum spronsum og útskornum laufmyndum.
Gluggar og hurðaumbúnaðurinn eru örlítið bogadregnir og með fallegum línum.
hliðarnar eru málaðir brúnir og skreyttir skrautmálverkum sem sýna eiginkenni ríkisvaldsins.
Þakiðer krýnt með balusterum og meiðarnir eru skreyttir stórum myndum af sjávardýrum útskornum í við.
Hestasleðinn tekur allt að tíu manns í sæti. Inn af eru bekkir og langt borð. Sérstakir ofnar voru notaðir til að hita rýmið.
Þessi sleði er sýndur á 18. aldar útskurði Elizavetu Petrovnu keisaraynju sem gekk inn í Moskvu til krýningar hennar árið 1742.
Það er athyglisvert að ferðin frá Sankti Pétursborg til Moskvu tók þrjá daga. Þeir ferðuðust aðeins á daginn og hvíldu sig á nóttunni.
Ítarleg rannsókn á sleðanum hefur leitt í ljós að hann var smíðaður í Moskvu 1732, en ekki í Sankti Pétursborg 1742 eins og fram kemur í sérfræðibókmenntum frá því snemma á 19. öld og síðar.
Við höfum einnig fundið nafn þess sem smíðaði þennan einstaka vagn. Það var hinn þekkti franski meistari Jean Michel, sem kom til Rússlands árið 1716.
Sleðinn átti ekki aðeins Elizaveta Petrovnu keisara heldur einnig forvera hennar í rússneska hásætinu, Önnu Ioannovinu keisaraynju.
Portrett af Pétri III. Óþekktur listamaður. 19. öld.
Stór fjögurra sæta yfirbyggingin með örlítið bogadregnum fram- og bakhlið er útfærður snemma á 18. öld í Frakklandi og hefur fallega skuggamynd og fullkomin hlutföll.
Efri hluti fram- og hliðarveggja og hurða er í þykkt hágæðagler í gluggum (plate glass). Hann er búinn fjöðrun, snúningsás/fimmt hjól, vagnsæti, þjónssæti og fótabretti fyrir þjón, sem er fest inni í yfirbyggingunni.
París (?), 1721; flauel – Ítalía, 18. öld. Fjögurra sæta. Eik, flauel, brons, járn; tréskurður, olíumálun, krítarmalað gylling. Tilheyrði Önnu Petrovnu keisaraynju, dóttur Péturs III, og maka hennar Karli Friðriki prins af Holstein. Umbeðið af hesthúsi Prikaz-verkstæðunum í Kreml í Moskvu árið 1834.
Innréttingarnar voru undir sterkum áhrifum frá nýjum fagurfræðilegum straumum sem kristalluðust í Regency-stílnum sem einkenndist af frönskum búningum þess tíma1.
Útskorin gyllt þakbrúnarskreyting yfirbyggingarinnar, hliðapanelsamskeiti, gluggar og hurðarkarmar2.
Vagninn einkennist af raunsærri meðhöndlun einstakra mótífa ásamt undarlegum, frábærum formum og einnig af samhverfu og reglulegu fyrirkomulagi skrautsins.
Andstæða beinna og bogadreginna lína og frjáls meðferð einstakra fígúra gerir það að verkum að innréttingarnar virðast léttar og hreyfanlegar.
Skrautið í anda hergagna: blómakransar, grímur, skeljar og laufgreinar. Lausaskraut sem mynda blúndumynstur eru áberandi meðal skreytingarmyndanna.
Málaralistin á goðsagnafræðileg efnistök svo sem cerúbum skiptir einnig miklu máli í skreytingum vagnsins.
Málverkið er aðallega unnið í gylltum, grænum og rauðum litum og sýnir örugga teikningu og tilfinningu fyrir litum, auk mikils hugvits í fylgihlutunum.
Útskurðurinn á vagninum er ýktur með gylltu bronsi. Þakið er prýtt átta fallegum bronskerjum. Áklæðinu er haldið á sínum stað með bronsnöglum, höfuð styttunnar aftan mynda stoð og gegna skrauthlutverki.
Handföng hurðanna eru stórar sylgjur og spennur úr bronsi.
Bogadregnir burðir í undirvaninum eru gylltir bronsi sem er blandað kvikasilfri og púðri, en þar ofar stendur tignarleg kvengyðja sýnd á meðal skrautlega bogadreginna burðarboganna.
Kvenkyns allegórísk líkneski á fremri hluta undirvagnsins
Mótívin eru steypt í nokkuð djúpri þrívídd. Allt ber þetta vitni um reynslu, kunnáttu og vönduð vinnubrögð meistarans.
Fremri hluti undirvagnsins er skreyttur viðarskúlptúr í formi apstraktískra kvenfígúrutívra sem raðað er upp í yfirveguðum og öguðum takti3.
Bólstrunin að innan fylgir krefjandi línum heildarinnréttingarinnar, eins og krúna ítölska flauelsins með blíðri, fölblárri glæsilegri hönnun.
Í langri sögu sinni átti vagninn nokkra eigendur.
1721 kom Karl Friedrich prins af Holstein til Sankti Pétursborgar sem unnusti Anne, dóttur Péturs mikla.
Í sérfræðibókmenntum var þessi vagn ranglega tengdur honum í langan tíma.
Rannsóknir á skjalasafni Armory hafa gert okkur kleift að staðfesta að vagninn hafi verið pantaður í Frakklandi af Pétri mikla.
Síðar var það brúðkaupsgjöf keisarans til dóttur hans, Anne, sem ók í burtu til Holsteins með eiginmanni sínum Carl Friedrich.
1742 kom Pétur III, nýr eigandi vagnsins, til Rússlands í honum. Vagninn var notaður til hátíðargöngu í Holstein. Á fjórða áratugnum var það endurtekið í garði hesthússanna í Sankti Pétursborg.
Vagninn var smíðaður 1721. Sem er nokkrum áratugum fyrir Regency tímabilið eftir því sem næst verður komist. Hef ekki skýringu á þessu misræmi! ↩︎
Helstu einkenni Regency-tímabilsins voru: Ríkisvaldið skartaði einfaldri tísku, rómantískri list og bókmennta og vinsældum skáldsögunnar. Tímabilið er einnig þekkt fyrir stranga félagslega uppbyggingu. ↩︎
Þjóðir voru sýndar sem kvenpersónur. Kvenformið sem valið var til að persónugera þjóðina stóð ekki fyrir neina ákveðna konu í raunveruleikanum heldur var reynt að gefa óhlutbundna hugmynd um þjóð á áþreifanlegan hátt, það er að segja að kvenpersónan varð myndlíking þjóðarinnar. ↩︎
Skrifað af Aleksa Vučković sem segir aðeins af sjáfum sér.
Ég er útgefinn höfundur yfir tíu sögulegra skáldsagna og er sérfræðingur í slavneskum málvísindum.
Ég fylgi ávallt ástríðu minni fyrir skrifum, sögu og bókmenntum og leitast við að skila spennandi og heillandi lestri sem snertir dularfyllstu viðfangsefni sögunnar.
Með margra ára reynslu sem rithöfundur tek ég víðtæka þekkingu mína á sögu, málvísindum og mannfræði og færi hana yfir á ritað form með góðum árangri.
Þessi frábærlega varðveitti 4.000 ára gamli vagn, aðeins úr eik, fannst neðanjarðar í þorpinu Lchashen nálægt Sevan-vatni í Armeníu. Eikarvagninn er meðal elstu vagna í heiminum.
Þegar fornleifafræðingar grafa upp forn svæði standa þeir oft uppi með leifar sem eru úr óforgengilegum hlutum.
Viður, leður, hold, klæði og öll lífræn efni finnast nánast aldrei þar sem þau rotna og hverfa í aldanna rás.
En ef réttu aðstæðurnar eru til staðar og jarðvegurinn hefur rétta efnasamsetningu geta jafnvel þessi lífrænu efni varðveist í mjög langan tíma.
Þökk sé þessu tókst sovéskum fornleifafræðingum að grafa upp Lchashen-vagninn, merkilega fornleif úr fornöld, sem veitir heillandi innsýn í tæknilegar framfarir og menningarlegar venjur frá fyrri tímum
Þessi ótrúlega vel varðveitti 4.000 ára gamli vagn úr eik er grafinn upp í þorpinu Lchashen nálægt Sevan-vatni í Armeníu. Þetta er elsti vagn í heimi sem vitað er um. Er vagninn til sýnis í sögusafni Armeníu í Yerevan. Þessi vagn var smíðaður af Lchashen-Metsamor Culture (aka Etiuni). Það er almennt talið að þeir hafi verið indóevrópskir og töluðu mjög líklega frumarmensku. „Timeline of the Development of the Horse“ skrifar Beverley Davis. Framhald undir næstu mynd.
Lchachsen-vagninn og vísbendingar um forna samgöngumáta
Vagninn, sem er frábærlega vel varðveittur, veitir okkur mikilvæga innsýn í hugvit og handverk skapara sinna.
Þessi forngripur varpar ekki aðeins ljósi á þróun samgöngumáta til forna heldur er hann einnig mikilvæg sönnun þegar kemur að því að skilja félags-, efnahags- og menningarlega þætti svæðisins á þeim tíma
Frumstæðir vagnar frá þessum tíma (2000 f.Kr.) hafa fundist í ágætu ásigkomulagi í Armeníu. Þetta eru elstu þekktu vagnar í heimi.“ Vagnarnir í Lchashen voru einnig í bók Stuart Piggott „Fyrsti flutningur á hjólum: frá Atlantshafsströndinni að Kaspíahafinu“. Elsta víngerðin, elstu leðurskórnir, elsta strápilsið, elsti mannsheilinn og elsti vagninn-þeir fundust allir í Armeníu.
Vagninn fannst árið 1956 við uppgröft á Lchashen-grafreitnum við bakka Sevanvatns í Armeníu.
Til að geta vökvað hið víðfeðma Ararat-sléttlendi í nágrenninu þurftu Sovétmenn að tæma hluta vatnsins, lækka yfirborð þess og afhjúpa þannig gríðarstóran sögulegan stað.
Þessi staður er ríkur af fornleifum og hefur gefið af sér fjölda gripa frá brons- og járnöld.
Grafreiturinn, með sínum víðfeðmu grafhaugum og haugfé, veitir heildstæða sýn á forna íbúa svæðisins sem líklega tilheyrðu Lchashen-Metsamor-menningunni.
Meðal mikilvægustu fundanna var Lchashen-vagninn, sem er frá 15.–14. öld f.Kr.
Þessi uppgötvun var afgerandi til að sýna fram á tæknilega getu fólksins sem bjó á þessu svæði á fyrri hluta járnaldar.
Vagninn er talinn vera undur fornrar verkfræði.
Hann er um það bil 2 metrar (6,5 fet) að lengd og er aðallega smíðaður úr eik, með bronsfestingum sem undirstrika málmsmíðakunnáttu smiðanna.
Grind vagnsins er gerð úr sterkum viðarbitum sem eru flókið tengdir saman til að veita styrk og endingu.
Hjólin, sem einnig eru úr viði, eru styrkt með bronshjólnöfum og -gjörðum, sem tryggir að þau þoli álag ferðalaga um ógreiðfært landslag.
Notkun brons, ekki aðeins í hagnýtum tilgangi heldur einnig fyrir skrautelement, bendir til mikillar handverkskunnáttu og skilnings á bæði fagurfræði og notagildi.
Ef litið er á biblíukortin er Armenía þar sem Edensgarðurinn var og Eden þar sem Adam og Eva voru sköpuð og þar af leiðandi er það fæðingarstaður mannkynsins. Í raun er Armenía þar sem mannkynið fæddist og endurfæðist svo…
Ferðast á ströndum Sevanvatns
Ítarlegar rannsóknir og skönnun benda til þess að hlutar vagnsins hafi verið með flóknum útskurði og skrautlegum þáttum.
Viðaryfirborðið var líklega skreytt með rúmfræðilegum mynstrum og dýramyndum, sem endurspegla listrænan smekk þess tíma og benda til þess að vagninn hafi verið gerður fyrir valdamikinn einstakling, líklega staðbundinn höfðingja.
Þessar skreytingar eru ekki aðeins til skrauts heldur þjóna þær einnig sem menningarlegir vísar og veita innsýn í táknræna og trúarlega trú fornra Armena.
Tilvist slíkrar ítarlegrar listar á hagnýtum hlut eins og vagni bendir til mikilvægis listar og táknmynda í daglegu lífi þeirra.
Uppgötvun Lchashen-vagnsins hefur mikilvægar afleiðingar fyrir skilning okkar á fornum samgöngum og viðskiptum.
Vagnar eins og þessi voru líklega notaðir í ýmsum tilgangi, þar á meðal til að flytja vörur, landbúnaðarafurðir og mögulega jafnvel fólk.
Tilvist svo þróaðs farartækis bendir til þess að á svæðinu hafi þróast net viðskiptaleiða sem auðveldaði skipti á vörum og hugmyndum.
Þetta gefur í skyn ákveðið stig félagslegs og efnahagslegs þroska og skipulags innan samfélagsins.
Auk þessa vagns fundust alls 12 vagnar á svæðinu í mismunandi ástandi varðveislu.
Hæfnin til að búa til endingargóð og nothæf farartæki hefði verið afar mikilvæg fyrir flutninga á vörum og fólki og þannig stuðlað að efnahagslegri og menningarlegri þróun svæðisins.
Notkun brons í hönnun vagnanna undirstrikar málmvinnslugetu samfélagsins og bendir til þess að það hafi haft aðgang að auðlindum og viðskiptanetum sem gerðu því kleift að nálgast og nýta þetta verðmæta efni og mikil færni í trésmíði segir okkur að það hafi kostað margar vinnustundir og mikla fyrirhöfn að smíða eitt slíkt farartæki.
Tíu stórmerkilegar fornmynjar sem fundist hafa í Armeníu!
Varðveitt undir botni Sevan-vatns
Þar sem vagninn fannst innan marka stórs greftrunarsvæðis er talið að hann hafi tilheyrt einstaklingi af hárri stöðu og verið grafinn með honum sem eitthvað til að nota í handanheiminum.
Þannig segir fundurinn okkur einnig eitthvað um greftrunartrú fólksins sem tilheyrði hinu forna Lchashen-Metsamor-menningarsamfélagi.
En án efa er þessi fundur ótrúlega mikilvægur til að hjálpa okkur að öðlast betri skilning á frumtímasögu Armeníu og fólksflutningum Indó-Evrópubúa, sem þessi forna menning tilheyrði líklega.
Enn fremur stuðla smíði vagnsins, skreytingar hans og samhengi innan Lchashen-grafreitsins að betri skilningi á fornum trúarbrögðum og hefðum, sem og tæknilegri getu fornrar menningar.
Höfum við efast um hæfileika sameiginlegra forfeðra okkar?
Heimildir: https://www.ancient-origins.net/ Frásögn Aleksa Vučković. Historic Photographs á Facebook og Phoenix Tour Armenia Facebook myndir og texti undir myndum.
Þessir vagnar urðu svo með tímanum samþykktir sem hefðarhönnun hvers lands og landsvæðis. Í sumum löndum urðu til tvær eða þrjár gerðir vagna sem voru samþykktar sem hefðarhönnun meðan í öðrum löndum urðu mun fleiri sem uppfylltu samþykktar hefðir. Þeim tuttugu og fjórum plötum ( plates ) í réttum litum er ætlað að gefa innsýn í vídd og útbreiðslu vagnanna eins og mögulegt er landfræðilega.
Þetta verkefni inniheldur lýsingu á vögnunum, byggða á persónulegum og upplýsingum sem koma víða að. Smíði vagnanna er lýst fyrst og fremst, vegna þess að höfundurinn (James Arnold) er ekki vagnasmiður (wheelwright) og í öðru lagi vegna þess að höfundur vill ekki troða sér inn á svið bókar sem nú þegar hefur verið gefin út, sem lýsir öllu ferlinu frá því áður en tréð er fellt til lokaafurðar, meðfylgjandi sú tilfinning að sú útgáfa sé fullnægjandi og verði ekki endurbætt.
Í þá bók, The Wheelwrights heildsala George Sturt, sem gefin var út af Cambridge University Press, verður vitnað nokkrum sinnum. Eins er saga vagnanna (History of waggons),
bók sem fjallar um frumstæð flutningaáframhald (the primitive transport onward), er ekki meðal tilvísunarbóka,
vegna þess að hún hefur verið tekin fyrir af Geraint Jenkins í bókinni enski búvagninn (the English farm wagon) útgefin af David og Charles ásamt Landbúnaðarflutningar í Wales) (Agricultural Transport in Wales), útgefin af Þjóðarsafni Wales (National Museum of Wales).
Verkefninu gæti verið best lýst sem samantekt til 25 ára af heimildaöflun, allt saman framkvæmt með mikilli notkun á hjólhesti. Jafnvel að stríði loknu var nóg af vögnum til. Suma fundum við á ótrúlegustu stöðum og enn í notkun, aðrir voru svo langt gengnir að aðeins var hægt að draga af þeim verðmætar upplýsingar. Teikningarnar hafa verið unnar úr skissum af vögnum víðs vegar í umhverfi sveitanna og annarra aðstæðna.
Mikil rannsóknarvinna liggur að baki og heldur áfram að vera framkvæmd því viðfangsefnið er nánast óþrjótandi. Höfundurinn mun alltaf vera djúpt þakklátur fyrir allar upplýsingar og lán á myndum, gömlum listum og svo framvegis. Þær upplýsingar sem stundum þykja léttvægar, geta sannað sig til að vera ómetanlegar að verðmætum. Eitt af verðmætustu hlutum í fórum höfundar er bréf frá Járnsmið á eftirlaunum frá áttunda áratugnum skrifað með vandlátri hendi.
Þýtt úr formála (Preface) bókarinnar The farm waggons of England and Wales, fyrst útgefin 1969 og svo núna endurprentuð með leiðréttingum 1974.